نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
جزئیات نظریه
شماره نظریه: 7/۱۴۰۳/۴۱۶
شماره پرونده: 1403-۲۱۸-۴۱۶ح
تاریخ نظریه: ۱۴۰۴/۰۶/۲۳
استعلام:
۱- با توجه به این که وفق ماده ۲۰ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۴۰۲، این شوراها فقط نسبت به صلح و سازش و صدور گزارش اصلاحی می‌توانند اقدام کنند، مقصود قانون‌گذار از وضع تبصره ۴ ماده ۲۰ این قانون چیست؟ آیا دعاوی موضوع این تبصره با رضایت طرفین هم قابل سازش نمی‌باشد؟
۲- با توجه به بند «الف» تبصره ۵ و بند یک ماده ۲ و ماده ۱۷ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۴۰۲، در صورتی که دعوای مطروحه در دادگاه صلح با خواسته کمتر از پنجاه میلیون تومان باشد، با لحاظ ماده ۳۶۷ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹، آیا آرای محاکم صلح که قطعی می‌باشد، قابل فرجام‌خواهی است؟ چنانچه خواسته خواهان بیش از پنجاه میلیون تومان باشد، آیا فرجام‌خواهی به این آراء تسری دارد؟
۳- با توجه به عبارت «اعتراض طرفین پرونده به تصمیم شورا» به شرح مذکور در ماده ۲۵ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۴۰۲، منظور کدام‌یک از تصمیمات شورا است؟ همچنین با عنایت به این‌که در ذیل ماده، این «تصمیم» قابل اعتراض و در صورت نقض دادگاه صلح مکلف به رسیدگی دانسته شده است، مدت زمان و نحوه ارائه اعتراض از حیث تشریفات تجدیدنظرخواهی چگونه است؟
پاسخ اداره کل حقوقی قوه قضائیه:
۱-از آنجا که تبصره ۴ ماده ۲۰ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۴۰۲ در ذیل این ماده و در مقام تعیین تکلیف شوراهای حل اختلاف در خصوص موارد داخل در صلاحیت این شوراها به شرح مندرج در مواد ۱۳ و ۱۵ قانون آمده است و با لحاظ بند یک ماده ۱۳ قانون یادشده که صلح و سازش در کلیه امور مدنی و حقوقی را در صلاحیت شوراها دانسته است و به لحاظ تبعات صلح و سازش طرفین در خصوص اموال غیر منقول فاقد سند رسمی، به نظر می‌رسد مقنن عامدانه شوراهای حل اختلاف را فاقد صلاحیت برای ورود و اقدام به صلح و سازش در خصوص دعاوی و اختلافات راجع به این قسم اموال دانسته است و بر این اساس، در این قسم دعاوی، شورای حل اختلاف صلاحیتی برای صدور گزارش اصلاحی ندارد.
۲-با توجه به این‌که وفق ماده ۱۷ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۴۰۲: «در مواردی که در این قانون حکمی تعیین نشده است، آیین دادرسی و ترتیبات رسیدگی، صدور رأی و اجرای احکام دادگاه صلح حسب مورد تابع قوانین و مقررات حاکم بر دادگاه‌های حقوقی و کیفری است» و با عنایت به حکم صدر ماده ۳۶۷ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ که آراء دادگاه‌های بدوی را که به علت عدم درخواست تجدید نظر قطعیت یافته است، قابل فرجام‌خواهی دانسته است و با لحاظ تبصره ۵ ماده ۱۲ قانون صدرالذکر، آراء دادگاه‌های صلح فقط نسبت به خواسته بیش از پانصد میلیون ریال که به جهت عدم تجدید نظرخواهی قطعیت یافته‌اند، قابل فرجام‌خواهی است.
۳- با توجه به این‌که به استناد مواد ۱۳ و ۱۴ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۴۰۲، صلاحیت این شورا محدود به سازش شده است و ماده ۲۵ این قانون هم در چارچوب فصل سوم «ترتیب رسیدگی و اقدامات سازشی» قرار گرفته است و تصمیم شورای حل اختلاف حسب مورد به استناد ماده ۲۰ این قانون، گزارش اصلاحی و یا تصمیم به بایگانی کردن پرونده است و ماده ۲۵ قانون یادشده نیز گزارش اصلاحی و همچنین تصمیم شورای حل اختلاف را قابل اعتراض دانسته است، مقصود از واژه تصمیم در این ماده، تصمیم به بایگانی کردن پرونده است و از آنجا که ترتیب اعتراض، مهلت و تشریفات آن در این قانون تعیین نشده است، مشمول ماده ۱۷ قانون بوده و حسب مورد مقررات آیین دادرسی مدنی و کیفری بر آن حاکم خواهد بود.
