پایگاه خبری اختبار- بحث نحوه سنجش داوطلبان آزمون وکالت تبدیل به یک بحث داغ ملی شده است، از یک سو برخی از محاسبه نمره داوطلبان بر اساس نمره خام یا همان درصد پاسخ های صحیح منهای نمرات منفی دفاع می کنند و از سوی دیگر برخی مدافع نمره تراز شده هستند.
نمره تراز شده در آزمون ها معیاری برای سنجش وضعیت داوطلب نسبت به سایر شرکت کنندگان در آزمون است، بنا بر این بر خلاف نمره خام، محسابه تراز هر داوطلب مستقل از عوامل دیگری مانند تعداد شرکت کنندگان در همان آزمون و عملکرد آنان قابل تصور نیست.
انواع نمره آزمون وکالت در کارنامه
در کارنامه ای که سازمان سنجش به داوطلبان ارائه می کند، دو نوع نمره دیده می شود، یکی با عنوان «نمره خام(از صد)» که در ستون سمت چپ جدول عناوین درس های امتحانی قرار دارد و دیگری «نمره کل تراز نهایی» است که در پایین جدول مشخصات فردی داوطلب قرار دارد.
نمره خام (از صد) آزمون وکالت
«نمره خام(از صد)» همان نمره سنتی آزمون های تستی است که بر اساس تعداد پاسخ های صحیح منهای کسر یک پاسخ صحیح به ازای هر سه پاسخ غلط محاسبه می شود.
سال ها نمره داوطلبان آزمون های تستی به همین روش محاسبه می شد، معیار در آزمون وکالت هم تا سال ۱۳۹۰ بر اساس نمره خام بود ولی از آزمون وکالت ۱۳۹۱ در این آزمون هم نمره تراز معیار پذیرش قرار گرفت.
در حقیقت پیش از این، تنها ابزار نرمال کردن نمرات همین تاثیر دادن یک سوم نمره منفی برای هر پاسخ غلط بود و استفاده از روش نمره تراز به علت محاسبات سنگین و پیچیده ریاضی که نیاز به ابزارهای رایانه ای قوی دارد اقلا در آزمون هایی با شرکت کنندگان زیاد عملا قابل استفاده نبود.
نمره تراز یا نرمال چیست ؟
نمره تراز یا نرمال، ابزاری برای عادلانه و دقیق تر کردن سنجش داوطلبان یک آزمون است که با استفاده از ابزارهای رایانه ای اعمال آن در آزمون های بزرگ هم ممکن شده است.
نمره تراز بر اساس یک سری محاسبات ریاضی پیچیده موقعیت هر داوطلب را در هر آزمون نسبت به سایر داوطلبان تعیین می کند.
اتفاقی که در تراز یا نرمال کردن نمرات می افتد این است که جایگاه نمره خام یا همان درصد یا نمره سنتی هر درس هر داوطلب نسبت به میانه نمرات همه داوطلبان با توجه به پراکندگی عددی داوطلبانی که نمرات مختلف کسب کرده اند، تعیین می شود.
نمره کل تراز نهایی آزمون وکالت
«نمره کل تراز نهایی» که در کارنامه داوطلبان آزمون وکالت درج می شود و مبنای اصلی تعیین رتبه داوطلبان و قبولی آنان در آزمون است، در حقیقت همان میانگین و معدل ریاضی نمرات تراز هر درس با توجه به ضریب همان درس است.
وقتی نمره تراز برای هر درس محاسبه می شود، آن نمره تراز ضربدر ضریب همان درس می شود و حاصل جمع تقسیم بر مجموع ضرایب همه دروس خواهد شد.
فایده نمره تراز چیست ؟
تصور کنید که داوطلب در هر دو درس حقوق مدنی و اصول فقه نمره خام ۷۰ درصد کسب می کند، ولی می دانیم که معمولا همه داوطلبان در دوره کارشناسی درس حقوق مدنی را مطالعه کرده اند یا ممکن است در این آزمون خاص سوالات درس حقوق مدنی ساده تر بوده است.
از سوی دیگر می دانیم معمولا داوطلبان در درس اصول فقه ضعیف تر هستند یا به خاطر ضریب یک این درس در آزمون وکالت برای مطالعه آن زیاد وقت نمی گذارند.
بر همین اساس فرض می کنیم که میانگین نمرات خام همه داوطلبان در این آزمون فرضی در درس حقوق مدنی ۶۰ درصد و در درس اصول فقه ۳۰ درصد بوده است.
حالا اگر ما به هر یک از دو نمره ۷۰ درصدی که این داوطلب فرضی دردرس های حقوق مدنی و اصول فقه کسب کرده است، ارزش یکسان بدهیم، عادلانه نخواهد بود.
بیشتر بخوانید:
فرض کنیم این آزمون کلا از همین دو ماده درسی تشکیل شده باشد، بر اساس روش سنتی باید بگوییم که میانگین یا نمره کل این داوطلب در آزمون ۷۰ (درصد) شده است.
حالا فرض کنید داوطلب دیگری در درس آسان تر حقوق مدنی نمره خانم ۹۰ درصد و در درس سخت تر اصول فقه نمره خام ۶۰ کسب کرده باشد، در این حالت میانگین داوطلب دوم ۷۵ (درصد) می شود و بالاتر از داوطلب اول جای می گیرد.
در حالی که ۱۰ درصد نمره خام بیشتر داوطلب اول نسبت به داوطلب دوم در درس حقوق مدنی در حقیقت یک ششم میانگین نمرات داوطلبان آزمون است ولی ۱۰ درصد نمره خام بیشتر داوطلب اول نسبت به داطولب دوم در درس اصول فقه یک سوم نمرات داوطلبان آزمون در این درس است.
در این فرض، اگر نمرات بین صفر تا ۱۳۰۰۰ تراز شده باشند با در نظر گرفتن فاصله نمره هر یک از این دو داوطلب از میانه نمرات سایر داوطلبان آزمون، ممکن است نمره تراز داوطلب اول در درس حقوق مدنی ۸۰۰۰ ولی در درس اصول فقه ۱۲۰۰۰ باشد و نمره تراز داوطلب دوم در درس حقوق مدنی ۹۰۰۰ و در درس اصول فقه ۱۰۰۰۰ باشد.
روش محاسبه نمره تراز
بر اساس آنچه گفتیم، محاسبه نمره تراز توسط خود داوطلب یا با توجه به تعداد پاسخ های صحیح و غلط، عملا محال است!
داوطلب بر اساس تعداد پاسخ های صحیح و غلط فقط می تواند نمره خام به درصد را محاسبه کند و محاسبه نمره تراز، فقط با توجه به عملکرد سایر داوطلبان آزمون ممکن خواهد بود.
نمره تراز از چند محاسبه می شود ؟
نمره تراز در حقیقت یک شاخص است، کسی که می خواهد نمرات را تراز یا نرمال کند، می تواند به انتخاب خودش این شاخص را مدرج کند.
طبیعی است هرچه درجات اندازه گیری بیشتر باشد، اندازه به دست آمده دقیق تر است، مثل اینکه شما فاصله ای را با خط کشی اندازه بگیرید که بر روی آن فقط بر اساس سانتی متر مدرج شده باشد یا اینکه بر اساس میلی متر هم درجه بندی شده باشد، معلوم است که در حالت دوم اندازه ای که به دست می آورید دقیق تر خواهد بود.
در روش های مختلف معمولا نمرات بین صفر تا ۱۰ هزار و ۱۳ هزار و ۱۵ هزار تراز می شوند، سازمان سنجش آموزش کشور در آزمون هایی که برگزار می کند نمرات را از صفر تا ۱۳ هزار تراز می کند.
یعنی اگر نمره تراز شما در درسی ۶۵۰۰ باشد، عملکرد شما در حد میانگین داوطلبان در آن درس از آزمون است و به همین ترتیب نمرات تراز کمتر از ۶۵۰۰ کمتر و بالاتر از ۶۵۰۰ عملکرد بالاتر از حد میانگین داوطلبان را نشان می دهند.
داوطلبی که رتبه اول آزمون وکالت ۱۳۹۹ در کانون وکلای دادگستری مرکز (آخرین آزمون وکالت برگزار شده پیش از این آزمون) را به دست آورده، نمره کل تراز ۱۲۱۸۵ کسب کرده است.
ماهیت تراز کردن نمرات
در حقیقت اطلاق عنوان “نمره” به “تراز” صحیح نیست، “تراز کردن” چیدن نمرات بر اساس یک معیار مشخص است و “نمره تراز شده” تعبیر دقیق تری است.
بنا بر این در روش سازمان سنجش عملا نمره تراز منفی وجود ندارد، همچنین اگر کسی همه نمراتش در آزمون صفر یا حتی منفی ۳۳.۳۳ (که کمترین نمره خام قابل تصور در یک آزمون تستی است) باشد، باز هم احتمالا نمره تراز شده اش صفر نخواهد شد، همین طور داوطلبی که نمره خام همه درس هایش در آزمون ۱۰۰ درصد باشد نمره تراز شده اش در حداکثر نخواهد بود.
در حقیقت چون با تراز کردن نمرات، ما پراکندگی نمرات خام داوطلبان نسبت به میانگین عملکرد کل داوطلبان را می سنجیم، این فاصله از میانه موجب می شود که پایین ترین و بالاترین نمرات هم از پایین ترین و بالاترین حد تراز فاصله داشته باشند.
تهیه و خرید اینترنتی کتب منابع آزمون وکالت ۱۴۰۱ در کتابفروشی بزرگ دادبازار از سراسر کشور
مشاوره و سفارش در واتساپمشاهده کتب آزمون وکالت