پرسش حقوقی درباره تقسیم ارث پدر بزرگ میان مادر و دایی ها
سلام مادر بنده ۱۵ سال پیش به رحمت خدا رفته و در زمان حیات با وجود اینکه شاهد فوت پدربزرگم بود مطالبه ارث از دایی‌هام ننمودند و به این امید بودند که آنها خودشان تقسیم ارث می‌کنند.
بعد از فوت مادرم شفاهی از دایی‌هام مطالبه ارث نمودم که جواب دادند طبق وصیت پدرمان (وصیت کتبی من ندیدم) پانصد تومان پول به مادرتان دادیم، معلوم نیست که صحیح باشد.
سوال آیا اگر هم وصیتی بوده می‌تواند به این شکل باشد و شامل همه املاک نشود؟ لطفا راهنمایی بفرمایید. متشکرم
این پرسش از طریق فرم مشاوره حقوقی رایگان برای پایگاه خبری اختبار ارسال شده است
پاسخ به سوال حقوقی درباره تقسیم ارث پدر بزرگ میان مادر و دایی ها
در این پرسش سوال‌کننده درباره اثر وصیت پدر بزرگ در نحوه تقسیم ارث میان فرزندانش شامل فرزند دختر و پسران پرسیده است.
تفاوت وصیت با ارث
وصیت ماهیتا با ارث متفاوت است، یعنی چه از لحاظ تعریف و چه از لحاظ شرایط و آثار متفاوت هستند.
وصیت
وصیت اراده انسان زنده است که برای بعد از فوتش بیان می‌شود، مهم‌ترین محدودیت وصیت در مورد امور مالی اثر نداشتن نسبت به بیشتر از یک سوم اموال است.
یعنی اگر کسی وصیت کند که بعد از مرگم همه اموالم را به یکی از فرزندانم بدهید یا حتی در راه خیر و امور مذهبی یا هر کار دیگری مصرف کنید، باز هم فقط به اندازه حداکثر یک سوم اموالی که هنگام فوت داشته است، می شود به وصیت او عمل کرد.
ارث
ارث، پس از مرگ موضوعیت پیدا می کند و اصولا ارتباطی با ارادهٔ فرد فوت شده ندارد و تابع قواعد حقوقی و فقهی است.
به محض فوت، وارثان اصولا مالک سهمشان از «ترکه» می شوند، «ترکه» همه اموالی است که در زمان فوت به متوفی تعلق داشته اند.
قواعد مربوط به ارث اعم از افرادی که ارث می برند و نحوه تعیین سهم هر یک از آنها قهری و تابع قواعد حقوقی و فقهی است یعنی مثلا نمی شود کسی را داخل در ورثه کرد و یا کلا از ارث محروم کرد.
مگر اینکه متوفی در زمان حیاتش، به اندازه همان یک سوم به نفع کسی اعم از وارثان یا غیر از آنها وصیت کرده باشد که به این طریق سهم بعضی وارثان کمتر یا بیشتر بشود.
البته باید توجه داشت که وارثان می توانند نسبت به نحوه تقسیم ارث میان خودشان توافق کنند که مثل توافق افراد در سایر امور و حقوق مالی شان معتبر خواهد بود مثل اینکه یکی از وارثان بگوید سهم من را به دیگری بدهید یا میان بقیه وارثان تقسیم کنید و … .
لزوم اثبات داخل بودن مال در ترکه
محل اشکال در موارد مشابه این پرسش، اختلاف در داخل بودن اموال در ترکه است، یعنی اینکه مشخص نیست مال آیا متعلق به فرد متوفی بوده است یا نه ؟
این مساله مخصوصا در مورد املاکی که سند رسمی ندارند ممکن است رخ بدهد، مثلا در روستاها فرزندان فرد متوفی در زمین های خانوادگی کشت و کار می کنند ولی دقیقا معلوم نیست که آیا زمین ملک پدر است که فقط برای استفاده زراعت در اختیار فرزندش گذاشته است یا اینکه زمین را کلا به او واگذار کرده است.
در هر حال، شرط لازم و مقدمه مطالبه سهم الارث اثبات این موضوع است که آن مال داخل ترکه باشد، یعنی مالکیت فرد فوت شده نسبت به آن ثابت باشد.
بدیهی است اگر اختلافی در این باره وجود داشته باشد فردی که مدعی است، در اینجا مثلا کسی که می خواهد سهم ارثش را مطالبه کند، ابتدا باید در مرجع صالح اعم از دادگاه حقوقی یا دادگاه صلح مالکیت متوفی نسبت به آن مال را اثبات کند.
جمع بندی
- سوال کننده ابتدا باید منشا مالکیت دایی ها نسبت به اموالی که معتقد است متعلق به پدربزرگ بوده است را بررسی کند.
- سوال کننده باید در مورد وجود وصیت نامه یا وصیت شفاهی پدر بزرگ تحقیق کند.
- در صورتی که دلایلی مبنی بر مالکیت پدربزرگ در اختیار داشته باشد، می تواند دعوای اثبات مالکیت پدر بزرگ را به عنوان قائم مقام او نسبت به سهم خودش در مرجع صالح طرح کند.
شما هم می توانید پرسش حقوقی خودتان را از اینجا ارسال کنید
