آفت‌ها و عبرت‌های استجازه‌گرایی در نظام عدالت کیفری

ریاست محترم قوه قضاییه در جلسه‌ای که با مدیران رسانه‌ای در مرداد ماه سال جاری داشتند، در اقدامی قابل تقدیر از آنان خواسته بودند که، ۵ نقد جدی را که به قوه قضائیه وارد می‌دانند به همراه راه حل آن ارائه کنند؛ نویسنده با استقبال از این فراخوان مبارک، یکی از اساسی‌ترین انتقادهایی را که به عملکرد قوه قضائیه وارد می‌داند با موضوع آفتها و عبرتهای استجازه‌گرایی در نظام عدالت کیفری به طور عام و در کیفرگذاری و کیفردهی به طور خاص توضیح می‌دهد و برای شناسایی ابعاد تاریخی، حقوقی و فقهی این آسیب دیدگی در نظام عدالت کیفری و نیز به منظور اتخاذ تدابیر لازم برای جلوگیری از تکرار آن، پیشنهادهایی ارائه می‌دهد.

در این راستا ابتدا اشاره می‌شود به مفهوم و نمونه‌هایی از استجازه‌گرایی در نظام عدالت کیفری، سپس آفتهای استجازه‌گرایی بیان می‌شود و در انتها راه حلهایی را برای غلبه بر این مشکل ارائه می‌شود؛ اهم این راه حلها عبارت است از: پرهیز از تکرار استجازه‌گرایی و نیز اتخاذ تدابیر جبرانی در مواردی که تضییع مسلم حقوق اشخاص در فرآیند استجازه‌گرایی به صورت مستند واقع شده و موجب آسیب دیدگی نظام عدالت کیفری شده باشد و نیز مستندسازی تجارب ناشی از استجازه‌گرایی با انجام پژوهشهایی که به سؤالهای مشخصی که در این مقاله آمده است، پاسخ دهد.