سامانه ساما مخفف سامانه اطلاعات اشخاص مؤثر است؛ بستری الکترونیکی که به‌منظور ثبت و در دسترس قرار دادن اطلاعات مرتبط با افراد دخیل در فرایندهای قضایی طراحی شده است. این سامانه با دغدغه‌های مشخصی از جمله پیشگیری از فساد و تسهیل روند دادرسی در کشور راه‌اندازی شده است.
دلایل و انگیزه‌های ایجاد سامانه ساما
گاهی، افرادی به صورت ضامن، شاکی، مصدوم و کفیل و شاهد حرفه‌ای در فرآیند دادرسی وارد می‌شوند و با توجه به تجاربی که دارند مسیر دادرسی را از مسیر عدالت خارج می‌کنند و اقدام به اخاذی و کلاهبرداری می‌کنند.
سامانه ساما با هدف کنترل این وضعیت و جلوگیری از دخالت افراد سودجو در روند دادرسی شکل گرفته است.
سوابق و اطلاعات ثبت‌شده
در این سامانه، انواع اطلاعات حیاتی و مرتبط با افراد در پرونده‌های قضایی ثبت می‌شود، از جمله:
• محکومان فراری و افراد تحت تعقیب
• کارچاق‌کن‌ها، شاهدان حرفه‌ای و ضامنان مشکوک
• اطلاعات فردی و هویتی برای کنترل دسترسی‌ها و رفتارهای غیر اخلاقی در دادگاه‌ها
در مرحله اولیه، سی و چند نوع اطلاعات (حدوداً ۴۲ عنوان مختلف) طراحی و ثبت شد تا قوه قضاییه بتواند از آن‌ها برای شناسایی افراد دخیل در پرونده‌ها استفاده کند.
نحوه راه‌اندازی و اجرای فنی
راه‌اندازی سامانه ساما با امضای یک تفاهم‌نامه بین مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه و اداره کل عفو و بخشودگی سجل قضایی انجام شد. این تفاهم‌نامه به‌منظور فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم، شناسایی داده‌ها و مراحل ثبت آن‌ها منظور گردید.
دسترسی و کاربردها
• این سامانه به‌صورت آنلاین و در لحظه در دسترس بیش از ۹ هزار شعبه دادگاه و دادسرا در سراسر کشور قرار دارد.
• دسترسی تنها برای قضات و مراجع قضایی ذی‌صلاح امکان‌پذیر است. این محدودیت، برای حفظ امنیت و جلوگیری از سوءاستفاده از اطلاعات اجرا می‌شود.
اهداف کلیدی سامانه ساما
۱. پیشگیری از نفوذ افراد غیرمرتبط یا سودجو در روند تصمیم‌گیری قضایی
2. تسریع و تسهیل صدور احکام و رسیدگی قضایی با در اختیار داشتن اطلاعات به‌روز
3. کاهش فساد و افزایش شفافیت در احکام و فرآیندهای قضایی
4. ساخت بانک اطلاعاتی جامع و قابل اتکا در سطح ملی در حوزه قضایی
