جزئیات نظریه
شماره نظریه: 7/۱۴۰۴/۲۸۰
شماره پرونده: 1404-۱۲۷-۲۸۰ح
تاریخ نظریه: 1404/۰۷/۰۷
استعلام:
۱- آیا رسیدگی به دعاوی مربوط به آب چاه کشاورزی؛ اعم از دعاوی مربوط به خود چاه و یا آب آن؛ مانند دعوای اثبات مالکیت، الزام به تنظیم سند رسمی، الزام به انتقال قدرالسهم، تعیین قدرالسهم، الزام به انجام تعهد مبنی بر انتقال پروانه بهره‌برداری، در صلاحیت کمیسیون رسیدگی به امور آب‌های زیرزمینی است و یا آنکه دادگاه نیز صلاحیت رسیدگی به این قسم دعاوی را دارد؟
۲- در صورتی که این دعاوی در صلاحیت کمیسیون یاد‌شده باشد؛ اما در دادگاه حقوقی و صرفاً به طرفیت اشخاص حقیقی مطرح شود، با توجه به این که کمیسیون صرفاً به دعاوی علیه دولت رسیدگی می‌کند و صدور قرار عدم صلاحیت در این فرض منتفی است، آیا دعوای مطروحه در دادگاه حقوقی قابلیت استماع دارد؟
پاسخ اداره کل حقوقی قوه قضائیه:
۱- اولاً، صلاحیت کمیسیون آب‌های زیرزمینی موضوع تبصره ۵ ماده واحده قانون تعیین تکلیف چاه‌های آب فاقد پروانه بهره‌برداری مصوب ۱۳۸۹ و ماده ۱۴ آیین‌نامه اجرایی این قانون مصوب ۲۸/۱/۱۳۹۰ هیأت وزیران، همان‌گونه که از عنوان این کمیسیون مشخص است، منحصر به اختلافات و دعاوی مربوط به آب‌های زیرزمینی و به منظور بررسی پرونده‌های شکایات اشخاص علیه دولت است و اختلافات و دعاوی اشخاص بر غیر دولت را شامل نمی‌شود؛ هم‌چنان که در ادامه همین تبصره مقرر شده است که از تاریخ تصویب این قانون، تمامی دعاوی اشخاص علیه دولت مطروحه در محاکم عمومی باید به این کمیسیون‌ها احاله شود. ضمن آنکه، به موجب تبصره ماده ۱۸ آیین‌نامه اجرایی یاد‌شده، رأی کمیسیون رسیدگی به امور آب‌های زیرزمینی ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل درخواست تجدید نظر در دیوان عدالت اداری است. ثانیاً، نظر به اینکه دعوای اثبات مالکیت، الزام به تنظیم سند، انجام تعهد مبنی بر انتقال پروانه بهره‌برداری و دیگر موارد مذکور در استعلام دارای ماهیت قضایی و منصرف از موارد صلاحیت کمیسیون رسیدگی به امور آب‌های زیرزمینی می‌باشد، رسیدگی به این دعاوی از صلاحیت کمیسیون یاد‌شده خارج است و در صلاحیت محاکم دادگستری است.
۲- با توجه به بند یک، پاسخ به پرسش دوم منتفی است.
