در دنیای امروز، جرایم سازمان‌یافته فراملی مانند قاچاق انسان، مواد مخدر، پول‌شویی و سلاح، تهدیدی جدی برای امنیت کشورها محسوب می‌شوند. برای مقابله با این جرایم، همکاری بین‌المللی ضروری است. یکی از مهم‌ترین اسناد بین‌المللی در این زمینه، کنوانسیون پالرمو است که توسط سازمان ملل متحد تصویب شده است.
کنوانسیون پالرمو چیست؟
کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه جرایم سازمان‌یافته فراملی که به اختصار کنوانسیون پالرمو نامیده می‌شود، در سال ۲۰۰۰ میلادی در شهر پالرمو ایتالیا به تصویب رسید. این کنوانسیون چارچوبی حقوقی و عملی برای همکاری کشورها در مبارزه با باندهای جنایتکار بین‌المللی فراهم می‌کند.
اهداف کنوانسیون
اهداف اصلی کنوانسیون پالرمو عبارتند از:
۱. پیشگیری از جرایم سازمان‌یافته
2. تقویت همکاری بین دولت‌ها
3. هماهنگی در تعقیب قضایی مجرمان
4. حفاظت از قربانیان و شاهدان
پروتکل‌های الحاقی
این کنوانسیون سه پروتکل مهم دارد که به مسائل خاص‌تری می‌پردازند:
1. پروتکل مقابله با قاچاق انسان، به‌ویژه زنان و کودکان
2. پروتکل مقابله با قاچاق مهاجران از راه زمینی، دریایی و هوایی
3. پروتکل مقابله با ساخت و قاچاق غیرقانونی سلاح گرم
وضعیت ایران در کنوانسیون پالرمو
ایران در تاریخ ۱۲ دسامبر ۲۰۰۰ کنوانسیون پالرمو را امضا کرد، اما فرآیند تصویب آن در داخل کشور با چالش‌هایی مواجه بود. در نهایت، در تاریخ ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴ (۱۴ مه ۲۰۲۵)، مجمع تشخیص مصلحت نظام با الحاق ایران به این کنوانسیون به‌صورت مشروط موافقت کرد. این تصمیم پس از برگزاری جلسات متعدد در صحن مجمع و کمیسیون‌های مشترک اتخاذ شد. یکی از شروط اصلی این بود که اجرای مفاد کنوانسیون باید در چارچوب قانون اساسی و قوانین داخلی جمهوری اسلامی ایران صورت گیرد.
پس از این تصمیم، در تاریخ ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۴، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون پالرمو را به رئیس‌جمهور ابلاغ کرد تا مراحل اجرایی آن آغاز شود.
اهمیت پیوستن ایران به کنوانسیون پالرمو
پیوستن ایران به کنوانسیون پالرمو دارای اهمیت‌های متعددی است:
• تقویت همکاری‌های بین‌المللی در مبارزه با جرایم سازمان‌یافته.
• افزایش اعتبار بین‌المللی ایران در زمینه مبارزه با جرایم فراملی.
• تسهیل در مبادلات مالی و بانکی با سایر کشورها از طریق رعایت استانداردهای بین‌المللی.
• کاهش فشارهای بین‌المللی مرتبط با مسائل پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم.
تفاوت کنوانسیون پالرمو با FATF
گاهی کنوانسیون پالرمو با FATF اشتباه گرفته می‌شود. در حالی که FATF یک نهاد بین‌المللی برای مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم است، کنوانسیون پالرمو یک سند حقوقی سازمان ملل برای مقابله با جرایم سازمان‌یافته است. با این حال، اجرای پالرمو یکی از الزامات FATF است.
بیشتر بخوانید:
کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جرایم سازمان‌یافته فرا ملی (پالرمو)
