گفتگو با امیرمحمد قرباننیا رتبه ۷ آزمون وکالت ۱۴۰۴ کل کشور
لطفا مختصری درباره سوابق تحصیلی و شغلیتان بفرمایید
من امیرمحمد قرباننیا هستم، متولد سال ۱۳۷۹ و فارغالتحصیل مقطع کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی. دوره دبیرستان را در رشته علوم انسانی با معدل ۲۰ به پایان رساندم. همچنین در سال سوم دبیرستان موفق به کسب مدال طلای المپیاد ادبیات شدم و پس از آن، بدون شرکت در کنکور و به انتخاب خود، وارد مقطع کارشناسی رشته حقوق در دانشگاه تهران شدم. در این مقطع نیز با رتبه اول و بالاترین معدل فارغالتحصیل شدم.
در همان سال، مجدداً بدون کنکور، وارد مقطع کارشناسی ارشد حقوق خصوصی در دانشگاه تهران شدم و این دوره را نیز با رتبه یک و بالاترین معدل به پایان رساندم. از پایاننامه کارشناسی ارشد خود در کمتر از یک سال، با درجه عالی دفاع کردم و در دیماه ۱۴۰۳ فارغالتحصیل شدم. همچنین قصد دارم در مهرماه ۱۴۰۵، تحصیلات خود را در مقطع دکتری رشته حقوق تجارت و سرمایهگذاری بینالمللی، از طریق سهمیه استعداد درخشان و بهصورت بدون کنکور، در دانشگاه تهران یا دانشگاه شهید بهشتی ادامه دهم.
از نظر شغلی، به دلیل علاقه جدی به رشته حقوق، حتی چند سال پیش از ورود به دانشگاه فعالیت خود را در دفتر وکالت آغاز کردم و در حال حاضر نیز همزمان با فعالیتهای علمی و پژوهشی، همچنان در دفتر وکالت مشغول به کار هستم.
آیا این اولین تجربه شرکت در آزمون کانون وکلا بود؟ تجربه شرکت در سایر آزمونهای حقوقی را هم داشتهاید؟
بله، این نخستین تجربه من در آزمون کانون وکلا بود. در واقع تا پیش از این، تجربه شرکت در آزمونهای رقابتی (به جز المپیاد)، چه حقوقی و چه غیرحقوقی، و حتی آزمونهای آزمایشی، را نداشتم؛ چرا که همانطور که عرض کردم، ورود من به دانشگاه و ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر همواره بهصورت بدون آزمون بوده است.
به همین دلیل، این آزمون از حیث فضای رقابتی، تجربهای کاملاً جدید برای من محسوب میشد و در عمل، اولین و در عین حال آخرین آزمونی بود که در آن شرکت کردم.
شرایط شغلی و خانوادگی شما در زمان آمادگی برای آزمون چطور بود؟
من از دیماه سال گذشته و پس از فارغالتحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد، مشغول انجام پروژه جایگزین خدمت سربازی بنیاد ملی نخبگان بودهام و همزمان فعالیتهای پژوهشی خود را در قالب نگارش کتاب و مقالات علمی متعدد دنبال میکردم. در کنار این فعالیتها، بهطور معمول در دفتر وکالت نیز حضور داشتم و از نظر شغلی فعال بودم.
فضای خانوادگی ما نیز تا حد زیادی حقوقی است و چند نفر از اعضای خانواده در حرفه وکالت اشتغال دارند. بهویژه سه نفر از اعضای خانواده مادری (داییها) که بهعنوان وکلای باسابقه و موفق، همواره در جایگاه مشوق و الگوی حرفهای، در انتخاب مسیر تحصیلی و شغلی برای من نقش مؤثری داشتهاند. علاوه بر این، پدر و مادرم نیز در تمام این مسیر همراه و پشتیبان من بودهاند و گاه حتی بیش از خودم به موفقیت من باور داشتهاند.
توضیح نحوه و برنامه مطالعه من نیازمند مقدمهای کوتاه است. همانطور که اشاره کردم، پس از پایان دوره کارشناسی ارشد، تمرکز اصلی من بر فعالیتهای علمی و پژوهشی قرار داشت. هدفم این بود که از این فاصله زمانی برای تقویت رزومه علمی، انجام کار پژوهشی جدی و حل مسئله سربازی بهصورت اصولی استفاده کنم. از آنجا که تصور میکردم بدون کارت پایان خدمت امکان شرکت در آزمون وجود ندارد، حتی منابع متعددی را از دوستان رتبهشده تهیه کرده و کنار گذاشته بودم تا بعد از عید مطالعه را آغاز کنم.
تا اینکه یکی از دوستانم که قصد داشت با شرایط مشابه من از نظر وضعیت خدمت نظام وظیفه در آزمون شرکت کند، به من اطلاع داد که برای نخبگان شرایط خاصی وجود دارد و امکان شرکت در آزمون و تعیین وضعیت خدمت پس از آن فراهم است. در ابتدا تمایلی به شرکت نداشتم، زیرا هدفم این بود که سال آینده با آمادگی کامل و با هدف کسب رتبه یک در آزمون حاضر شوم؛ اما در نهایت تصمیم گرفتم صرفاً برای آشنایی با فضای آزمون و نوع سؤالات ثبتنام کرده و در جلسه حاضر شوم، آن هم بدون هدف قبولی و حتی با این تصور که پاسخنامه را سفید تحویل دهم.
با این حال، حدود یک ماه مانده به آزمون، تصمیم گرفتم صرفاً مطالعهای سطحی و آزمایشی داشته باشم تا خودم را محک بزنم.
منابع مطالعهتان چه بود و چطور این منابع را انتخاب کردید؟
منابع مطالعه من احتمالاً تا حدی با الگوی رایج و انتظار برخی داوطلبان متفاوت است. در واقع بخش عمده منابعی که برای آزمون به آنها اتکا کردم، همان منابعی بودند که در طول دوران تحصیل، بهدلیل انگیزه جدی برای کسب نمرات بالا و همچنین سختگیری اساتید، بهصورت عمیق و مستمر مطالعه کرده بودم.
در حوزه حقوق مدنی، آثار دکتر ناصر کاتوزیان از جمله قواعد عمومی قراردادها، الزامهای خارج از قرارداد، وقایع حقوقی، دوره عقود معین، اموال و مالکیت، قانون مدنی در نظم حقوقی و ادله اثبات دعوا را بهطور کامل مطالعه و حاشیهنویسی کرده بودم. علاوه بر این، از آثار دکتر صفایی، دکتر شهیدی و سایر اساتید برجسته این حوزه نیز در دوران تحصیل استفاده کرده و آنها را بهطور کامل خوانده بودم.
در حقوق تجارت، تمام کتب دکتر ربیعا اسکینی را مطالعه کرده بودم و در دوران تحصیل در دانشگاه تهران نیز از تدریس اساتید برجستهای همچون دکتر صادقی نشاط، دکتر اشراقی و دکتر نوری بهرهمند شده بودم. همچنین به دلیل علاقه شخصی و برنامهام برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری حقوق تجارت و سرمایهگذاری بینالمللی، مطالعات جانبی و تکمیلی گستردهای نیز در این حوزه داشتم.
در آیین دادرسی مدنی، آثار دکتر شمس و مجموعه چهارجلدی دکتر نهرینی، که منبع اصلی امتحانات دانشگاهی ما در درس ایشان بود، را بهطور کامل مطالعه کرده بودم. علاوه بر این، تجربه عملی کار در دفتر وکالت، بهویژه در حوزه آیین دادرسی، نقش بسیار مؤثری در درک بهتر مفاهیم و در نهایت در نتیجه آزمون من داشت.
در حوزه حقوق جزا و آیین دادرسی کیفری نیز، کتب اساتیدم در دانشکده حقوق، از جمله دکتر خالقی، دکتر برهانی، دکتر الهام و همچنین آثار دکتر میرمحمدصادقی را در دوران تحصیل مطالعه و خلاصهبرداری کرده بودم.
در خصوص حقوق اساسی، صرفاً به مطالعه متن قانون اساسی اکتفا کردم. برای اصول فقه نیز جزوات دانشگاهی بسیار کامل و منسجم استادم، دکتر میرشکاری، کفایت میکرد و در مورد متون فقه، مطالعه جداگانهای نداشتم؛ چرا که بر تسلط خود بر زبان عربی تکیه داشتم. بهطور کلی، ضعف در زبان عربی و ترس از یادگیری زبانهای خارجی را یکی از مشکلات جدی برخی داوطلبان میدانم، در حالی که تسلط نسبی بر مهارت ترجمه میتواند حتی بدون مطالعه مستقیم برخی مباحث، در پاسخگویی به بسیاری از سؤالات بسیار مؤثر باشد.
در کنار همه اینها، همواره فعالیت پژوهشی جدی داشتهام؛ از نگارش مقالات علمی گرفته تا فعالیت درحال حاضر بهعنوان ویراستار و کارشناس در مجله حقوق تطبیقی دانشگاه تهران. این فعالیتها باعث میشد همواره در معرض مباحث جدید و علمی قرار داشته باشم و ارتباطم با ادبیات روز حقوقی حفظ شود.
سفارش منابع آزمون وکالت سراسر کشور از کتابفروشی بزرگ دادبازار
سفارش در پیامرسان پیامرسان ایتا
برنامهریزیتان برای مطالعه به چه شکلی بود؟
مطالعه من حدود یک ماه مانده به آزمون آغاز شد. در ۱۵ روز نخست، ضمن حضور در دفتر وکالت و در ساعات مختلف، چه صبح و در طول روز در دفتر و چه عصر و شب در منزل، بدون برنامه زمانی ثابت و مشخص، سعی کردم تا حد امکان منابع مختلفی که از قبل داشتم را مرور کنم تا مطالب در ذهنم تازه و فعال شوند. این مدت، عمدتاً به مرور متن قوانین، مطالعه حاشیهنویسیهای کتب مرجع دوران تحصیل و جزوات دانشگاهی اختصاص یافت. در همین حین، منابع مهمتر و جزوات خلاصهتر را دستچین کردم و برخی مطالب را به شکل نموداری و خلاصهوار ثبت نمودم. در واقع این ۱۵ روز، مرحله آمادهسازی منابع بود و در این بازه متوجه شدم که حجم زیادی از مطالب را با عمق و تسلط کافی به یاد دارم. این امر باعث شد تصمیم بگیرم مطالعه را جدیتر ادامه دهم و این بار با هدف قبولی.
به دلیل کمبود وقت، فرصت نشد از منابع آزمونی، کتابهای نکته و تست یا نمونهسؤالاتی که از دوستان دریافت کرده بودم استفاده کنم و ترجیح دادم تمرکز خود را روی منابعی قرار دهم که برای چشم و ذهنم آشنا بودند.
در ۱۵ روز دوم و با اخذ مرخصی و ماندن در منزل، برنامه مطالعهام بهشدت فشرده شد. به ویژه در ده روز پایانی، خواب من به حداقل ممکن رسید (یک یا دو ساعت در ۲۴ ساعت)، و باقی روز و شب را با استراحتهای کوتاه میان نوبتها به چندین نوبت مطالعه اختصاص دادم. نکته مهم این بود که این فشار ناشی از یادگیری اولیه یا فهم مطالب نبود، بلکه صرفاً مرور و بازیابی مطالبی بود که طی سالها بهصورت عمیق آموخته بودم.
در این بازه، در یک دوره ده روزه نکته و تست منتهی به آزمون (از یک تا ده آبان) شرکت کردم که برای هر درس یک روز اختصاص داده شده بود تا ذهنم با فضای آزمون و روشهای غیر دانشگاهی برای آمادگی نیز آشنا شود و سطح بخشی از سایر داوطلبان را نیز بسنجم. روزها از ساعت ۹ صبح تا ۱۹ در کلاس حضور داشتم و پس از بازگشت، تا ساعت ۲ یا ۳ شب، منابع مرتبط با درس همان روز را مرور میکردم. بعد از یک خواب کوتاه یک یا دو ساعته، از ساعت چهار تا هشت صبح، تمام نکات آن درس را دوباره مرور میکردم.
دو روز پایانی کلاسها شامل قوانین خاص حقوقی و جزایی بود؛ با توجه به وقتگیر بودن، در دو روز آخر این کلاسها شرکت نکردم و وقت خود را صرف مطالعه و نکتهبرداری از آرای وحدت رویه و قوانین خاص از جزوات موجود در سطح اینترنت (به مدت یک روز) کردم. البته بسیاری از این مطالب را نیز پیشتر در طول مطالعه منابع اصلی و از همچنین طریق اشارات اساتید فرا گرفته بودم.
در شش روز پایانی، تمرکز بر مرور چندباره دروس بود؛ هر روز دو تا سه درس مرور میشد و درسهای مهمتر در ابتدا و انتهای این بازه تکرار میشدند. شبها نیز دو تا سه ساعت پس از ساعت ۱۲ تا پیش از خواب، به زدن تست سنوات اختصاص یافت.
با وجود فشردگی برنامه، باید تأکید کنم که این نتیجه محصول یک ماه مطالعه نبود، بلکه حاصل تلاشها و مطالعات این چندسال، سختگیریهای آموزشی و تجربیات علمی و پژوهشی طولانیمدت بود. این پیشزمینه باعث شد در آن یک ماه، صرفاً با مرور مطالب، بدون نیاز به یادگیری مجدد یا فهم مبانی، همه مطالب بهسرعت در ذهنم بازیابی شوند.
چه درسی موقع مطالعه یا سر جلسه آزمون برای شما چالش برانگیز بود و چطور آن را مدیریت کردید؟ دچار کمبود وقت نشدید؟
به دلیل اینکه رشته تخصصی من حقوق خصوصی است، در ابتدا نسبت به دروس جزا و آیین دادرسی کیفری کمی نگرانی داشتم، چون مدتی بود آنها را بهصورت متمرکز مطالعه نکرده بودم. به همین دلیل، در دوره مطالعه، توجه بیشتری به این دو درس داشتم و دفعات مرورم به نسبت سایر دروس در مورد این دو درس بیشتر بود. اما سر جلسه آزمون، سؤالات این دروس سادهتر از چیزی بود که انتظار داشتم.
از نظر زمانبندی، دچار کمبود وقت نشدم. سه درس ابتدایی را با سرعت پاسخ دادم و در درس اصول و متون و اساسی نیز زمان زیادی صرف نکردم، چون از نظر ذهنی همیشه با مباحث تحلیلی، اصولی و منطقی ارتباط خوبی داشتهام. حتی در پایان آزمون، فرصت مرور مجدد سؤالات را هم داشتم و یک مرتبه تمام سوالات را مرور کردم (البته نه مثل بار اول و نه با همان مدت زمان).
نظرتان درباره سوالات و شیوه برگزاری آزمون چیست؟
به نظر من، طراحان آزمون، به ویژه در سالهای اخیر بهطور تعمدی به سمتی حرکت کردهاند که تستزنی را دشوارتر کنند. این رویکرد ناخودآگاه بسیاری از داوطلبان را به سمت کلاسها، اساتید متعدد و دورههای مختلف تستزنی سوق میدهد، چون تصور میکنند حتماً ترفند یا مهارت خاصی لازم است. در حالی که مشکل اصلی، اغلب ضعف در مبانی و فهم عمیق مطالب است.
به اعتقاد من، اگر پایه علمی قوی باشد، حتی با وجود سؤالات پیچیده یا گزینههای انحرافی، همچنان میتوان با تحلیل درست سؤال و درک هدف طراح، به پاسخ رسید. البته نمیتوان گفت سؤالات کاملاً استاندارد هستند و همه چیز به داوطلب برمیگردد؛ گاهی خود طراح هم بهعنوان یک مانع مستقل عمل میکند. اما با تمرکز، دقت و مهمتر از همه اعتماد به نفس، میتوان از این موانع عبور کرد. در چنین آزمونهایی، شاید مهمترین عوامل موفقیت، اعتماد به نفس، آرامش و اطمینان از توانایی های فردی باشد.
انتظار این نمره را داشتید؟
تا پیش از شروع مطالعه برای آزمون امسال، خیر. همانطور که عرض کردم برنامه من برای سال آینده بود و با توجه به شناختی که از نحوه مطالعه و عملکرد خود داشتم، مطمئن بودم که در آن صورت میتوانم رتبه اول را کسب کنم. اما بعد از شروع مطالعه و پیش رفتن در مباحث، وقتی دیدم ذهنم با وجود فاصله زمانی هنوز آماده و منسجم است، اطمینانم بیشتر شد. پس از آزمون، تقریباً مطمئن بودم که رتبه خواهم شد.
توصیه شما به داوطلبین آزمونهای سالهای آینده چیست؟
با توجه به تفاوتهای فردی در شرایط زندگی، از نظر خانوادگی، شغلی و سوابق تحصیلی، ارائه توصیهای که برای تمام داوطلبان کاربرد داشته باشد، بسیار دشوار است. بنابراین تأکید میکنم که تجربه من نسخهای عمومی و قابل تعمیم برای همه نیست. کسانی که تازه شروع کردهاند، یا فاصله زیادی از دوران تحصیلشان افتاده، یا پایه علمی ضعیفتری دارند، بهتر است به توصیه افرادی توجه کنند که شرایط مشابه خودشان را داشتهاند.
تجربه من بیشتر میتواند برای کسانی مفید باشد که از هماکنون و با فاصله زمانی مناسب، مثلاً در دوره کارشناسی یا اوایل ارشد، قصد دارند برای آزمون وکالت برنامهریزی کنند. این افراد میتوانند با یادگیری عمیق مفاهیم حقوقی از طریق کتب مرجع پیش بروند، بهگونهای که در زمان آزمون، نیازمند مطالعه صرفاً آزمونی یا وابستگی شدید به کلاسها یا تستها نباشند.
با این حال، یک نکته عمومی و بسیار مهم وجود دارد: تمرکز و پرهیز از پراکندگی. متأسفانه بسیاری از داوطلبان تا روزهای پایانی درگیر تعدد منابع، اساتید مختلف، ویسها، فیلمها و جزوات گوناگون هستند. این تعدد «صداها» و «تصویرها» ذهن را شلوغ کرده و یادآوری مطالب در جلسه آزمون را دشوار میسازد. همچنین تست زدن در حجم بالا، بدون تحلیل و رفع اشکال، به ویژه پیش از مطالعه عمیق و اصولی، هیچگاه منجر به پیشرفت نخواهد شد.
در نهایت، نکتهای شخصی نیز میتواند مفید باشد: بسیاری از ما در شرایط فعلی و موجود، چارهای جز موفقیت نداریم، بنابراین بهتر است با جدیت و تمرکز، با بالا بردن آستانه تحمل و کمی کمالگرایی مثبت، ذهنیتی را در خود پرورش دهیم که شکست را یک مانع و عیب و موفقیت را الزامی بداند. این روحیه به معنای زندگی تکبعدی نیست؛ من در طول سالها زمان زیادی را به خانواده، دوستان، روابط اجتماعی، ورزش، تفریح و حتی بازی و گیم اختصاص دادهام، اما با برنامهریزی، اولویتبندی و تداوم، توانستهام هم به درس و کار برسم و هم در سایر جنبههای زندگی فعال بمانم. بنابراین، داوطلبان سال آینده باید در عین جدیت و تمرکز، به نحوی برنامهریزی کنند که از تفریح و زندگی شخصی هم محروم نشده و دچار خستگی یا فرسودگی ذهنی نگردند. موفقیت در آزمون زمانی پایدار و لذتبخش است که مسیر آن با پاداشهای کوچک همراه باشد تا انگیزه کافی برای دستیابی به پاداش اصلی، یعنی موفقیت نهایی، حفظ شود.
