آیین نامه نحوه بازرسی، نظارت و ارزشیابی رفتار و عملکرد قضات

آیین نامه نحوه بازرسی، نظارت و ارزشیابی رفتار و عملکرد قضات

در اجرای ماده ۱۲ قانون نظارت بر رفتار قضات مصوّب ۱۷ مهر ۱۳۹۰ مجلس شورای اسلامی و بنا به پیشنهاد دادستان انتظامی قضات، آیین نامه نحوه بازرسی، نظارت و ارزشیابی رفتار و عملکرد قضات به شرح مواد آتی تصویب می شود:

کلیات

ماده۱ـ نحوه بازرسی، نظارت و ارزشیابی رفتار و عملکرد قضات به شرح مواد این آیین نامه و سایر قوانین و مقررات مربوط است.

ماده۲ـ واژه ها و عبارات اختصاری مندرج در این آیین نامه در معانی زیر به کار می رود:

الف) دادسرا: دادسرای انتظامی قضات.

ب) دادستان: دادستان انتظامی قضات.

ج) معاونت: معاونت دادسرای انتظامی در امور نظارت و ارزشیابی قضات.

د) معاون: معاون دادسرای انتظامی در امور نظارت و ارزشیابی قضات.

ماده۳ـ عملکرد تمامی قضاتی که به حکم رییس قوه قضاییه به سمت قضایی منصوب می شوند از جمله قضات شاغل و مأمور به خدمت در سازمان قضایی نیروهای مسلح، سازمان بازرسی کل کشور، حفاظت و اطلاعات، سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی، سازمان ثبت اسناد و املاک و سایر سازمان ها و دستگاه ها همانند قضات شاغل در واحدهای قضایی مورد بازرسی و نظارت و ارزشیابی دادسرای انتظامی قرار می گیرد. تبصره ـ بازرسی از عملکرد رؤسای سازمان های وابسته و معاونت های قوه قضاییه چنانچه دارای سمت قضایی باشند، با اجازه رییس قوه قضاییه انجام می گیرد.

ماده۴ـ به منظور اعمال نظارت و ارزشیابی رفتار و عملکرد قضات کشور، به دستور دادستان، هیأت های بازرسی به کلیه واحدهای قضایی کشور اعزام می شوند. ماده۵ ـ گزارش بازرسان و سوابق و اطلاعات مربوط به نظارت و ارزشیابی قضات محرمانه بوده، بازرسان و کسانی که حسب وظیفه به گزارش ها و اطلاعات مزبور دسترسی دارند به جز ارائه به دادستان حق افشاء آن را نزد دیگران ندارند.

تبصره۱ـ دادستان با ارسال گزارش بازرسان جهت صدور دستور مقتضی مراتب را به اطلاع رییس قوه قضاییه می رساند. همچنین به دستور مقام مزبور رونوشت گزارش بازرسان عندالاقتضاء و حسب مورد به دادگستری مربوط به منظور حسن جریان امور، به احد از دادیاران انتظامی جهت رسیدگی انتظامی و به کمیسیون رسیدگی به صلاحیت قضات برای رسیدگی به صلاحیت، ارجاع و ارسال می شود.

تبصره۲ـ دادسرا به استعلامات مرکز حفاظت و اطلاعات کل قوه قضاییه طبق اساسنامه آن مرکز پاسخ می دهد.

ماده۶ ـ چنانچه اخبار و اطلاعات واصله راجع به قضات پس از بررسی ابتدایی بی اسـاس تشخـیص داده شود با پیشنهاد قاضی مسـئول و موافقت معاون، بایگانی و در غیر این صورت، پس از ارزیابی و اتخاذ تصمیم مقتضی در سوابق محرمانه ضبط و نگهداری می شود.

فصل اول: بازرسی

ماده۷ـ بازرسی دادسرای انتظامی به شرح ذیل می باشد:

۱ـ بازرسی آشکار.

الف) دوره ای و مستمر.

ب) فوق العاده و موردی.

۲ـ بازرسی پنهان.

ماده۸ ـ برنامه بازرسی دوره ای و مستمر در آغاز هر سال توسط معاونت با رعایت اولویت ها تنظیم و پس از تصویب دادستان به مرحله اجرا گذاشته می شود.

ماده۹ـ بازرسی فوق العاده و موردی، حسب دستور رییس قوه قضاییه یا در صورت وصول شکایت یا گزارش مهم به تشخیص دادستان انجام می شود. برای این منظور، احد یا هیأتی از قضات دادسرا به مرجع مربوط عزیمت و مبادرت به انجام بازرسی می نمایند.

ماده۱۰ـ به منظور مستندسازی اطلاعات واصله در رابطه با عدم رعایت آداب و عرف قضاء با ارباب رجوع اعم از خواهان، خوانده، متهم، شاکی، مطلع، شاهد، کارشناس، وکیل، مأمور و در نتیجه ایجاد نارضایتی و بدبینی نسبت به دستگاه قضایی به دستور دادستان بازرسی پنهان و نامحسوس انجام می شود.

ماده۱۱ـ سرپرست و اعضاء هیأت بازرسی با پیشنهاد معاونت و با حکم دادستان اعزام می شوند. نظارت بر حسن انجام بازرسی و تقسیم کار بین اعضاء به عهده سرپرست هیأت بوده و سایر اعضـاء ضمن همکاری لازم نتیجه به دست آمده را در اختیار وی قرار می دهند تا در تهیه گزارش نهایی منظور گردد.

ماده۱۲ـ بازرسان قبل از عزیمت به محل مأموریت موظف هستند گزارش های هیـأت های قبلی را مورد مطالعه قرار داده و تغییراتی را که در این فاصله به عمل آمده در بازرسی جدید مطمح نظر داشته و نیز اطلاعات بدست آمده از منابع و مراکز دیگر مانند مرکز حفاظت اطلاعات کل قوه قضاییه و مرکز آمار و فن آوری اطلاعات را مورد مطالعه و بهره برداری قرار دهند. تبصره۱ـ مرکز آمار و فن آوری اطلاعات موظف است با استفاده از اطلاعات موجود و روش های آمار، سامانه الکترونیکی نظارت قوه قضاییه (سنا) را طراحی و دسترسی لازم به این سامانه را برای هیأت های اعزامی فراهم آورد. تبصره۲ـ مرکز حفاظت اطلاعات قوه قضاییه و واحدهای تابعه آن در استان ها ضمن پاسخ به استعلامات دادسرا، در رابطه با پرونده های انتظامی مربوط همکاری لازم را با بازرسان اعزامی در حدود مأموریتشان به عمل آورند.

ماده۱۳ـ هیأت اعزامی پس از ورود به استان یا واحد قضایی محل مأموریت، در جلسه مدیران قضایی شرکت و سرپرست هیأت ضمن معارفه، اهداف و چگونگی مأموریت را تشریح می نماید. ماده۱۴ـ بازرسی از واحدهای قضایی به کیفیتی تدوین و اجرا می گردد که موجب وقفه در امور جاری قسمت های مورد بازرسی نشود. ماده۱۵ـ به منظور ارزیابی کیفی و کمی عملکرد قضایی قضات، هیأت اعزامی حداقل پنج فقره پرونده را مورد رسیدگی قرار داده و پس از بررسی آمار عملکرد هر یک از قضات، درباره توان قضایی آنان اظهار عقیده می نماید.

ماده۱۶ـ هیأت موظف است علاوه بر مطالعه و بررسی پرونده ها، از مدیران و مسئولین قضایی و سایر قضات مطلع و عندالاقتضاء از مسئولین محلی و نیز افراد موثق، پیرامون رفتار و عملکرد قضایی تحقیق و استطلاع به عمل آورده و در ارزیابی خود منظور دارد.

ماده۱۷ـ اعضای هیأت می توانند در صورت لزوم از قاضی یا کارمند با رعایت حرمت و شأن آنها دلیل اقدامات موردنظر را جویا شوند.

تبصره۱ـ هیأت بازرسی در مواردی که ایرادات مورد لحاظ جزئی باشد با رعایت شأن قضایی یا اداری به قاضی یا کارمند مربوط بنحو محرمانه جهت رفع آن تذکر داده و چنانچه از کارمند تخلفی مشاهده نماید مراتب را به هیأت رسیدگی به تخلفات اداری کارمندان اعلام می کند.

تبصره۲ـ چنانچه هیأت بازرسی در حین انجام وظیفه به تخلفات انتظامی برخورد نماید، مکلف است مراتب را به دادستان گزارش دهد.

ماده۱۸ـ مدیـران و قضات محل بازرسی باید همکاری لازم را با اعضای هیأت معمول دارند.

ماده۱۹ـ چنانچه در حین انجام وظیفه، عملی بر خلاف قانون که واجد وصف مجرمانه یا منافی با شأن قضایی باشد توسط هیأت اعزامی کشف شود؛ هیأت باید فوراً مراتب را به دادستان گزارش و کسب تکلیف نماید.

ماده۲۰ـ در پایان مأموریت و قبل از ترک محل، هیأت اعزامی در جلسه قضات و مسئولین مربوط شرکت کرده و استنباط اجمالی خود از وضعیت واحدهای قضایی مورد بازرسی را مطرح می نماید.

ماده۲۱ـ هیأت بازرسی در پایان مأموریت، گزارش بازرسی را به دادستان تسلیم می نماید. این گـزارش باید مستند و مستدل بوده و پس از بهره برداری در سوابق مربوط در معاونت نگهداری شود.

ماده۲۲ـ هیأت بازرسی در گزارش نهایی پیشنهاد می نماید قضاتی که مصدر خدمات با ارزش و درخشان بوده اند با اعطاء پایه، ارتقاء سمت، تقدیرنامه کتبی و غیره مورد تشویق قرار گیرند.

ماده۲۳ـ هیأت بازرسی در گزارش تقدیمی به دادستان نسبت به قضات متخلف پیشنهاد تنزل پایه یا سمت، تغییر محل خدمت، بازنشستگی، سلب صلاحیت قضایی، تعلیق از خدمت قضایی جهت تعقیب کیفری و غیره را حسب مورد می نماید.

فصل دوم: نظارت و ارزشیابی

ماده۲۴ـ موضوعات مورد نظارت و ارزشیابی اموری از قبیل موارد ذیل است:

الف ـ رعایت نزاکت و اخلاق و آداب اسلامی.

ب ـ حسن خلق با همکاران و ارباب رجوع.

پ ـ رعایت شأن قضایی.

ت ـ حسن شهرت.

ث ـ توانایی جسمی و روحی.

ج ـ دانش و مهارت قضایی.

چ ـ کیفیت و کمیّت کار قضایی.

ح ـ قدرت استنباط و شم قضایی.

خ ـ شجاعت و استقلال قضایی.

د ـ رعایت نظم و انضباط اداری.

ذ ـ نظارت بر امور دفتری.

ر ـ دانش و مهارت بهره برداری از اطلاعات و فن آوری ارتباطات.

ز ـ توجه به جهات پیشگیرانه و تربیتی در امور قضایی.

ماده۲۵ـ معاونت به دستـور دادستان، مطابق قانون نظارت بر رفتار قضات، این آیین نامه و سایر قوانین و مقررات مربوط، اقدام به نظارت و ارزشیابی عملکرد و رفتار قضات کشور می نماید.

ماده۲۶ـ به منظور تحقق نظارت و ارزشیابی و دسترسی به هنگام به اطلاعات دقیق مربوط به عملکرد قضات کشور، واحدهای نظارت و ارزشیابی قضات در دادگستری کل هر استان که از نظر اداری تابع دادگستری استان مربوط بوده تحت نظارت و تعالیم دادسرا انجام وظیفه می نمایند.

تبصره۱ـ این واحدها به تعداد لازم قاضی، کارشناس و کارمند دفتری خواهند داشت.

تبصره۲ـ در صورت ضرورت واحدهای مذکور در شهرستان های بزرگ، مجتمع های قضایی و سازمان های تابعه قوه قضاییه نیز دایر می گردد.

ماده۲۷ـ قضات واحدهای نظارت و ارزشیابی بنا به پیشنهاد دادستان و با ابلاغ رییس قوه قضاییه منصوب می شوند. این قضات به نمایندگی از دادسرا اقـدام به نظارت و ارزشیابی عملکرد و رفتار قضات حوزه مأموریت خود نموده و مراتب را به معاونت گزارش می نمایند.

ماده۲۸ـ رؤسـای کل دادگسـتری ها نیز مکلفند به عنوان نمایندگان قوه قضـاییه در استان ها در راستای وظیفه مدیریتی و نظارتی و به منظور حسن تمشیت امور در واحدها و حوزه های قـضایی خود هـیأت نظارت و بازرسی اسـتانی تشکیل دهند. هیأت مزبور در طول سال و به تدریج همه واحدهای قضایی استان را مورد بازرسی قرار می دهد. رییس کل دادگستری استان نتایج بررسی و ارزیابی هیأت درباره عملکرد قضات و وضعیت واحدهای قضایی مورد بازرسی را در فواصل زمانی معین به معاونت گزارش می دهد. تبصره۱ـ اعضای هیأت های مذکور از میان قضاتی که علاوه بر داشتن حسن شهرت، با تجربه و علاقمند به فعالیت در امور نظارت و ارزشیابی باشند انتخاب می شوند.

تبصره۲ـ برنامه بازرسی و اسامی و مشخصات اعضای هیأت ابتدای هر سال توسط رؤسای کل دادگستری ها به معاونت اعلام می شود. تبصره۳ـ هیأت های مذکور چنانچه ایرادات مورد لحاظ جزئی باشد به قضات مربوط با رعایت حرمت و شأن قضایی آنها تذکر می دهند تا نسبت به رفع آن اقدام نمایند.

ماده۲۹ـ از تاریخ لازم الاجراشدن این آیین نامه، آیین نامه نظارت و ارزیابی دادستانی انتظامی قضات مصوب ۲۱/۴/۱۳۸۲ ملغی می باشد.

ماده۳۰ـ این آیین نامه در ۳۰ ماده و ۱۱ تبصره در تاریخ به تصویب رییس قوه قضاییه رسید.

رئیس قوه قضاییه ـ صادق لاریجانی