قانون تعیین حدود وظایف و اختیارات و مسئولیت‌های ریاست جمهوری اسلامی ایران
مصوب 1365/08/22
قانون تعیین حدود وظایف و اختیارات و مسئولیت‌های ریاست جمهوری اسلامی ایران
مصوب ۱۳۶۵/۰۸/۲۲
فصل اول – وظایف اختیارات رییس‌جمهوری به عنوان رییس قوه مجریه
ماده ۱- در اجرای اصول قانون اساسی (در ارتباط با اختیارات و وظایف ریاست جمهوری) بخشی از اختیارات و وظایف رییس‌جمهور به شرح مواد آتی می‌باشد:
بخش اول – معرفی نخست‌وزیر و عزل و نصب وزراء و استعفای آنان
ماده ۲- رییس‌جمهوری موظف است حداکثر ۴۸ ساعت پس از ابلاغ رأی تمایل مجلس حکم نخست وزیری را صادر و به وی ابلاغ نماید.
ماده ۳- در مورد وزرایی که کناره‌گیری می‌کنند و یا عزل می‌شوند، نخست‌وزیر موظف است فرد یا افرادی را به جای آنها تعیین و جهت تصویب کتباً به رییس‌جمهور معرفی نماید و در مدتی که وزارتخانه‌ای وزیر ندارد نخست‌وزیر با موافقت رییس‌جمهور و تصویب مجلس شورای اسلامی‌سرپرستی آن وزارتخانه را به عهده خواهد داشت و چنانچه این مدت بیش از سه ماه طول بکشد رییس‌جمهور و نخست وزیر موظفند گزارشی جهت تصمیم‌گیری به مجلس شورای اسلامی ارائه دهند.
ماده ۴- با عنایت به اصل یکصد و بیست و هفتم قانون اساسی تاریخ تشکیل جلسات هیأت دولت و موضوع مورد بحث قبلاً به اطلاع رییس‌جمهور می‌رسد.
بخش دوم – در تصویب‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌ها، عهدنامه، مقاوله‌نامه‌ها، قراردادها و پیمان‌های بین‌المللی
ماده ۵- تصویب‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌های دولت، پس از تصویب هیأت وزیران به اطلاع رییس‌جمهور می‌رسد. رییس‌جمهور در صورتی که آنرا خلاف قانون تشخیص داد، نظر خود را با ذکر دلیل به دولت اعلام می‌نماید. قبل از هرگونه اصلاحات لازم، موارد خلاف قابل اجراء نخواهد بود. در صورت اجراء بدون رعایت مقررات این ماده، رییس‌جمهور می‌تواند دستور توقف اجرا را صادر نماید.
تبصره- اگر اختلاف نظر بین رییس‌جمهور و هیأت دولت در مخالفت با قانون به جهت استنباط از قوانین باشد، نظر رییس‌جمهور معتبر است. بدیهی است در صورت وجود تفسیر قانون عادی و یا تفسیر قانون اساسی رییس‌جمهور موظف به مراجعه به آن می‌باشد.
ماده ۶- رییس‌جمهور یا نماینده قانونی او موظفند عهدنامه‌ها، مقاوله‌نامه‌ها، موافقت‌نامه‌ها و قراردادهای دولت جمهوری اسلامی ایران با سایر دولت‌ها و همچنین پیمان‌های مربوط به اتحادیه‌های بین‌المللی را پس از تصویب مجلس شورای اسلامی امضاء نمایند.
ماده ۷- به منظور اجرای اصل ۱۲۹ نشان‌های کشوری به پیشنهاد وزرای ذیربط و تصویب هیأت دولت نشان‌های لشکری به پیشنهاد رییس ستاد مشترک و تصویب فرمانده کل قوا یا مقام مجاز از طرف وی به وسیله رییس‌جمهور اعطاء می‌شود.
تبصره- دولت موظف است با همکاری دفتر ریاست جمهوری آیین‌نامه اجرایی اعطای نشان‌های دولتی را تهیه و پس از تصویب هیأت وزیران به مورد اجراء گذارد.
بخش سوم – انتخابات و همه‌پرسی
۱- انتخابات
ماده ۸- در زمان جنگ و اشغال نظامی کشور، چنانچه برگزاری انتخابات در یک یا چند حوزه انتخابیه امکان‌پذیر نباشد، رییس‌جمهور توقف انتخابات در نقاط اشغال شده یا تمامی کشور را، با ذکر مدت کتباً به مجلس شورای اسلامی جهت اخذ تصمیم پیشنهاد می‌نماید.
تبصره- وزارت کشور موظف است قبل از برگزاری انتخابات گزارش مشروح و مستدل از موارد عدم امکان انتخابات را به رییس‌جمهور تسلیم نماید.
ماده ۹- چنانچه در جریان برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز به لحاظ وقوع جنگ، برگزاری انتخابات در یک یا چند حوزه انتخابیه متعسر گردد وزارت کشور بلافاصله گزارش توجیهی شروع توقف انتخابات را به رییس‌جمهور تسلیم می‌نماید تا برابر ماده ۸ این قانون عمل نماید.
۲- همه پرسی
ماده ۱۰- رییس‌جمهور موظف است نتیجه همه پرسی را پس از طی مراحل قانونی و ابلاغ به وی ظرف مدت ۵ روز امضاء نموده و برای اجراء به مسئولین ابلاغ نماید.
بخش چهارم- در روابط خارجی و بین‌المللی
ماده ۱۱- سفرای جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور توسط وزیر امور خارجه به رییس‌جمهوری معرفی می‌گردند. رییس‌جمهور موظف است ظرف ۵ روز از معرفی، استوارنامه سفیر را امضاء نماید.
تبصره- استوارنامه سفیران کشورهای دیگر با تأیید وزارت امور خارجه برای پذیرش تقدیم رییس‌جمهوری می‌گردد.
ماده ۱۲- شرکت در کنفرانس‌ها، سمینارها و اجلاسیه‌های بین‌المللی که در سطح عالی‌ترین مقام اجرایی کشورها تشکیل می‌شود در اختیار رییس‌جمهور می‌باشد.
فصل دوم – مسئولیت رییس‌جمهور در اجرای قانون اساسی
ماده ۱۳- به منظور پاسداری از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و در اجرای اصل ۱۱۳ قانون اساسی، رییس‌جمهور از طریق نظارت، کسب اطلاع، بازرسی، پیگیری، بررسی و اقدامات لازم مسئول اجرای قانون اساسی می‌باشد.
ماده ۱۴- در صورت توقف یا عدم اجرای اصلی از اصول قانون اساسی رییس‌جمهور در اجرای وظایف خویش برای اجرای قانون اساسی به نحو مقتضی اقدام می‌نماید و برای این منظور می‌تواند مراتب را به اطلاع بالاترین مقام مسئول مربوطه برساند و علت توقف یا عدم اجرا را خواستار گردد. مقام مسئول موظف است پاسخ خود را مشروحاً و با ذکر دلیل به اطلاع رییس‌جمهور برساند. در صورتی که پس از بررسی به تشخیص رییس‌جمهور توقف یا عدم اجراء ثابت گردد، نسبت به اجرای اصل یا اصول مربوطه و رفع عوارض ناشی از تخلف اقدام و در صورتی که تخلف مربوط به نخست‌وزیر و وزراء باشد به مجلس شورای اسلامی ارجاع می‌دهد و در غیر این صورت پرونده امر به مرجع صالح ارسال خواهد شد.
ماده ۱۵- به منظور اجرای صحیح و دقیق قانون اساسی، رییس‌جمهور حق اخطار و تذکر به قوای سه‌گانه کشور را دارد.
ماده ۱۶- رییس‌جمهوری می‌تواند سالی یک بار آمار موارد توقف، عدم اجرا و نقض و تخلف از قانون اساسی را با تصمیمات متخذه تنظیم کند و به اطلاع مجلس شورای اسلامی برساند.
فصل سوم – نهاد ریاست جمهوری
ماده ۱۷- به منظور اداره امور وظایف رئیس جمهور مندرج در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نهاد ریاست جمهوری تشکیل می‌شود و دارای شخصیت حقوقی است.
ماده ۱۸- سازمان و تشکیلات و امور استخدامی نهاد ریاست جمهوری با همکاری سازمان امور اداری استخدامی کشور تهیه و به تأیید رییس‌جمهور خواهد رسید.
فصل چهارم – نحوه رسیدگی به اتهامات و شکایات مربوط به رییس‌جمهور
ماده ۱۹- رسیدگی به اتهامات مربوط به تخلفات در رابطه با وظایف و اختیارات رییس‌جمهور در صلاحیت دیوان عالی کشور است و در جرایم‌عادی از طریق دادگاه‌های عمومی دادگستری تهران و با اطلاع مجلس صورت می‌گیرد.
تبصره- در هر کدام از اتهامات نامبرده رسیدگی مستقیماً به وسیله دادگاه انجام گرفته و دادسرا حق دخالت ندارد.
قانون فوق مشتمل بر نوزده ماده و پنج تبصره در جلسه روز پنج‌شنبه بیست و دوم آبان ماه یک هزار و سیصد و شصت و پنج مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۶۵/۹/۴ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
رییس مجلس شورای اسلامی – اکبر هاشمی
