وزارت ورزش و جوانان – وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی
وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی – وزارت امور اقتصادی و دارایی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری – وزارت کشور – وزارت آموزش و پرورش
سازمان برنامه و بودجه کشور – مرکز مدیریت حوزههای علمیه
سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران
سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران – سازمان بهزیستی کشور
معاونت رئیس جمهور در امور زنان و خانواده
هیئت وزیران در جلسه ۱۴۰۴/۷/۱۶ به پیشنهاد معاونت رئیس جمهور در امور زنان و خانواده با همکاری وزارت ورزش و جوانان سازمان بهزیستی کشور و سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران با مشورت مدیریت حوزههای علمیه و به استناد بند (الف) ماده (۸۰) قانون برنامه پنج ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۴۰۳، آییننامه اجرایی بند یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:
آییننامه اجرایی بند (الف) ماده (۸۰) قانون برنامه پنج ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران (موضوع ساماندهی مراکز مشاوره ازدواج و خانواده و فعالیت روانشناسان ازدواج و خانواده)
ماده ۱- در این آییننامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
۱- معاونت: معاونت رئیس جمهور در امور زنان و خانواده
۲- برنامه: قانون برنامه پنج ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۴۰۳
۳- دستگاه اجرایی: دستگاههای اجرایی موضوع بند (پ) ماده (۱) برنامه
۴- سازمان نظام: سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران
۵- بهزیستی: سازمان بهزیستی کشور
۶- وزارت بهداشت: وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی
۷- وزارت علوم: وزارت علوم تحقیقات و فناوری
۸- دبیرخانه ستاد: دبیرخانه ستاد ملی زن و خانواده موضوع ماده (۴) آییننامه تشکیل ستاد ملی زن و خانواده مصوب جلسه ۶۸۲ مورخ ۱۳۸۹/۱۱/۲۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی
۹- حوزه علمیه: مرکز مدیریت حوزههای علمیه
۱۰- مرکز مشاوره ازدواج و خانواده: مراکز مشاوره ازدواج و خانواده که تحت نظارت دستگاههای اجرایی در ساختار تشکیلاتی دستگاه اجرایی مربوط یا بر اساس مجوز دستگاه اجرایی ذیربط در حوزه ترویج الگوی صحیح همسرگزینی ترغیب به ازدواج به هنگام و پایدار و همچنین کاهش طلاق فعالیت میکنند
۱۱- خدمات: خدمات آموزشی مشاوره ای و روانشناسی حوزه ازدواج و تحکیم خانواده ارائه شده در مراکز مشاوره ازدواج و خانواده اعم از حضوری و غیر حضوری
۱۲- خدمات پایه: خدمات عمومی که توسط همه مراکز مشاوره ازدواج و خانواده ارائه میشود.
۱۳- خدمات تکمیلی: خدمات تخصصی ارائه شده توسط مراکز مشاوره ازدواج و خانواده از جمله تسهیل همسرگزینی مشاوره خدمات روانشناسی و روانسنجی مددکاری اجتماعی و مشاوره حقوقی خانواده که ممکن است نیاز به اخذ مجوز از سایر مراکز ذیصلاح مرتبط با خدمت را داشته باشد.
۱۴ – مشاور: فردی که با دارا بودن صلاحیتهای تخصصی مطابق پیوست شماره (۴) این آییننامه که تأیید شده به مهر دفتر هیئت دولت است و پروانه کار معتبر از مراجع ذیصلاح به ارائه خدمات در زمینه ازدواج و خانواده می پردازد.
۱۵ – رشتههای روانشناسی یا مشاوره: رشتههای روانشناسی یا مشاوره مرتبط با موضوع این آییننامه شامل کلیه زیر گرایشهای روانشناسی بالینی، روانشناسی عمومی، روانشناسی (بدون گرایش)، روانشناسی تربیتی، روانشناسی شناختی، روانشناسی شخصیت، روانشناسی مثبت نگر، روانشناسی سلامت و مشاوره خانواده
ماده ۲- فرایند اعتبار بخشی مراکز مشاوره ازدواج و خانواده بر اساس ارزیابی میزان انطباق عملکرد مطابق با نشانگرهای مرتبط با مؤلفههای پیوست شماره (۱) این آییننامه که تأیید شده به مهر دفتر هیئت دولت است بر مبنای شاخصهای زیر صورت می پذیرد
شاخص ۱- کیفیت خدمات
شاخص ۲- رضایت مندی مراجعان
شاخص ۳- کیفیت فضای فیزیکی و تجهیزات
شاخص ۴- رازداری حفظ حریم خصوصی و مقررات حرفه ای
تبصره ۱- دبیرخانه ستاد موظف است پس از اخذ نظر مراجع صدور مجوز مراکز مشاوره ازدواج و خانواده نسبت به تعیین و وزن دهی نشانگرها و تحلیل نتایج ارزیابی شاخصهای فوق اقدام نماید.
تبصره ۲- دستگاههای اجرایی موضوع ماده (۳۶) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب ۱۴۰۰ با اصلاحات بعدی ضمن رعایت شاخصها و نشانگرهای ابلاغی دبیرخانه ستاد موظف به استقرار سازوکارهای اجرایی موضوع این ماده به طور مستقل در دستگاه خود ظرف سه (۳) ماه و ارائه گزارش به دبیرخانه ستاد هستند.
ماده ۳- به منظور رصد برنامه ریزی اجرای تحلیلهای پیش بینانه و سیاست گذاری منسجم خدمات مراکز مشاوره ازدواج و خانواده در کشور بر مبنای نتایج ارزیابی اعتبار بخشی و رتبهبندی مراکز مشاوره دبیرخانه ستاد موظف است با رعایت بند (الف) ماده (۱۰۷) برنامه نسبت به ایجاد و به روز رسانی سامانه یکپارچه مراکز مشاوره ازدواج و خانواده اقدام نماید.
تبصره ۱- تمام دستگاههای اجرایی موظفند با رعایت قانون مدیریت دادهها و اطلاعات ملی مصوب ۱۴۰۱ اقلام اطلاعاتی سامانههای خود را حسب مورد برای گزارش گیری و تحلیل روندها در اختیار معاونت قرار دهند.
تبصره ۲- در راستای توسعه متوازن خدمات مشاوره ازدواج و خانواده در کشور دبیرخانه ستاد موظف است نسبت به تدوین و به روز رسانی سالانه اطلس ملی مراکز مشاوره و مشاوران ازدواج و خانواده کشور در چهارچوب اطلس موضوع بند (ب) ماده (۸۰) برنامه و بر مبنای وضعیت شاخصها و گزارشهای دوره ای خروجی سامانه یکپارچه مراکز مشاوره ازدواج و خانواده اقدام نماید.
تبصره ۳- اطلس ملی مراکز مشاوره و مشاوران ازدواج و خانواده کشور باید مبتنی بر شاخصهای عملکردی حوزه ازدواج و خانواده مندرج در جدول شماره (۱۷) ماده (۷۹) برنامه شامل اطلاعاتی نظیر موارد زیر و به صورت برخط رقومی (دیجیتال) و نظام مند برای دستگاههای ذیربط قابل دسترس باشند:
۱- شاخصهای جمعیتی ،اجتماعی اقتصادی و فرهنگی مناطق تحت پوشش
۲- پراکندگی جغرافیایی و دسترسی خدمات مشاوران و مراکز مشاوره ازدواج و خانواده
۳- حوزه فعالیت تخصصی و گرایشهای مشاوران و مراکز مشاوره ازدواج و خانواده
۴- وضعیت مجوزهای مشاوران و مراکز مشاوره ازدواج و خانواده
۵- سطح صلاحیت حرفه ای و رتبهبندی مشاوران
۶- وضعیت فعالیت و اشتغال فعال غیر فعال تعلیق شده
ماده ۴- بر اساس جزء (۱۰) بند (پ) ماده (۴) قانون اهداف وظایف و اختیارات وزارت ورزش و جوانان مصوب ۱۳۹۹ و جزء (۸) بند (پ) ماده (۵۷) قانون احکام دائمی برنامههای توسعه کشور مصوب ۱۳۹۵ با اصلاحات بعدی وزارت ورزش و جوانان و بهزیستی تنها مراجع ذیصلاح صدور مجوز مراکز مشاوره ازدواج و خانواده هستند.
تبصره – دستگاههای اجرایی موضوع ماده (۳۶) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب ۱۴۰۰ با اصلاحات بعدی نیاز به اخذ مجوز از مراجع ذیصلاح موضوع این ماده ندارند.
ماده ۵- هر شخص حقیقی یا حقوقی صرفاً قادر به اخذ یک مجوز برای هر مرکز مشاوره ازدواج و خانواده از یکی از مراجع ذیصلاح صدور مجوز موضوع ماده (۴) این آییننامه است.
تبصره ۱- متقاضی تأسیس مرکز مشاوره ازدواج و خانواده باید دارای شرایط زیر باشد:
۱- اعتقاد و التزام عملی به دین مبین اسلام (در مورد اقلیتهای دینی ذکر شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران پایبندی به احکام دینی مربوط به خود آنان کفایت می کند)
۲- تابعیت جمهوری اسلامی ایران
۳- نداشتن سوء پیشینه کیفری مؤثر
۴- دارا بودن سلامت روانی مورد تأیید سازمان نظام
۵- التزام به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
۶- انجام خدمت دوره ضرورت یا معافیت قانونی برای مردان
۷- دارا بودن یکی از مدارک تحصیلی کارشناسی ارشد مشاوره یا روانشناسی با مدرک کارشناسی مرتبط و یا دکتری مشاوره یا روانشناسی با مدرک کارشناسی ارشد مرتبط یا مدارک معادل مورد تأیید وزارت علوم یا وزارت بهداشت.
تبصره ۲- ارائه خدمات تکمیلی در مرکز مشاوره ازدواج و خانواده منوط به اخذ مجوز از سایر مراجع ذیصلاح است.
ماده ۶- همه مراکز مشاوره ازدواج و خانواده فعال در دستگاههای اجرایی، ملزم به اخذ مجوز از مراجع ذیصلاح صدور مجوز موضوع ماده (۴) این آییننامه هستند.
تبصره ۱- مراکز مشاوره ازدواج و خانواده فعال در دستگاههای اجرایی از زمان ابلاغ این آییننامه مکلف به ارائه خدمات به مجموعه تحت پوشش خود هستند و باید جهت گسترش خدمات ظرف شش ماه نسبت به تطبیق وضعیت خود با شرایط مندرج در این آییننامه اقدام نمایند. پس از انقضای مهلت یاد شده فعالیت مراکز مشاوره ازدواج و خانواده مذکور مجاز نخواهد بود.
تبصره ۲- دارنده مجوز مرکز مشاوره ازدواج و خانواده موظف است تنها دارندگان پروانه اشتغال سازمان نظام یا کارشناسان دارای مجوز از سایر مراجع مرتبط با نوع خدمت را به کارگیری کند.
تبصره ۳- دستگاههای اجرایی موضوع ماده (۳۶) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب ۱۴۰۰ با اصلاحات بعدی نیاز به اخذ مجوز موضوع این ماده ندارند.
تبصره ۴- اخذ تأییدیه حوزه علمیه و طی فرایند مربوط در درگاه ملی مجوزها برای طلاب علوم دینی دارای مدرک تخصصی در یکی از رشتههای روانشناسی با مشاوره که متقاضی مجوز مرکز مشاوره ازدواج و خانواده هستند الزامی است.
ماده ۷- به منظور رسیدگی به تخلفات مراکز مشاوره ازدواج و خانواده از جمله عدم رعایت شئون شغلی و حرفه ای عدم رعایت قوانین و مقررات مربوط و سهل انگاری در انجام وظایف قانونی کمیتهای سه نفره متشکل از مدیر کل ورزش و جوانان استان مدیر کل بهزیستی استان و نماینده سازمان نظام در استان در واحدهای استانی بهزیستی بدون توسعه ساختار و تشکیلات ایجاد میشود.
تبصره ۱- تشکیل پرونده تخلفات میتواند پیرو نظارتهای دوره ای مراجع ذیصلاح صدور مجوز موضوع ماده (۴) این آییننامه گزارشها یا شکایتهای واصله صورت گیرد.
تبصره ۲- در صورت احراز تخلف مطابق این ماده کمیته استانی با توجه به شدت و ضعف تعدد و تکرار عمل ارتکابی حسب مورد یکی از تصمیمات زیر را اتخاذ مینماید:
۱- تذکر یا توبیخ کتبی
۲- تعلیق فعالیت از دو تا شش ماه
۳- تعلیق فعالیت از شش ماه تا یک سال
۴- تعلیق فعالیت از یک تا دو سال
لغو مجوز فعالیت مرکز مشاوره ازدواج و خانواده که به مسدود کردن بسترهای ارائه خدمات موضوع این آییننامه با هماهنگی مراجع ذیصلاح منجر میگردد.
تبصره ۳- تصمیمات کمیته استانی در خصوص بندهای (۲)، (۳) (۴) و (۵) تبصره (۲) این ماده ظرف ده (۱۰) روز از تاریخ ابلاغ در کمیته عالی متشکل از نمایندگان تام الاختیار وزارت ورزش و جوانان بهزیستی و سازمان نظام و مستقر در ستاد مرکزی بهزیستی قابل اعتراض و رسیدگی مجدد است. این نمایندگان توسط وزیر ورزش و جوانان و رؤسای بهزیستی و سازمان نظام حسب مورد انتخاب میشوند.
تبصره ۴- در صورتی که حسب بررسیهای کمیتههای استانی و عالی گزارش یا شکایت از مراکز مشاوره ازدواج و خانواده متضمن عنوان مجرمانه نیز باشد مطابق قوانین و مقررات مربوط مراتب به مرجع ذیصلاح منعکس میشود.
تبصره ۵- دستگاههای اجرایی موضوع ماده (۳۶) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب ۱۴۰۰ با اصلاحات بعدی مکلفند مطابق سازوکارهای اداری خود نسبت به بررسی احصاء و برخورد با تخلفات موضوع این ماده اقدام نمایند.
ماده ۸- وزارت ورزش و جوانان و بهزیستی موظفند بسترهای لازم جهت ارائه خدمات غیر حضوری را فراهم نمایند و در اختیار مراکز تحت پوشش خود قرار دهند.
ماده ۹- ارکان مرکز مشاوره ازدواج و خانواده شامل مؤسس مسئول فنی و مشاور است.
تبصره ۱- شرط داشتن پروانه اشتغال سازمان نظام برای مؤسس به شرط عدم ارائه خدمات مشاوره ضروری نیست.
تبصره ۲- مسئول فنی مسئولیت کلیه امور فنی مرکز مشاوره ازدواج و خانواده را بر عهده داشته و باید دارای پروانه اشتغال سازمان نظام باشد.
ماده ۱۰- صلاحیت علمی و حرفه ای مشاوران در خصوص ارائه خدمات پایه و تکمیلی مراکز مشاوره ازدواج و خانواده بر اساس پیوست شماره (۴) این آییننامه احراز میشود.
ماده ۱۱- نظارت بر عملکرد مشاوران فعال در مراکز مشاوره ازدواج و خانواده به منظور اطمینان از ارائه خدمات مشاوره ای تخصصی اخلاق مدار و با کیفیت به مراجعان مطابق پیوست شماره (۱) این آییننامه بر عهده مراجع ذیصلاح صدور مجوز موضوع ماده (۴) این آییننامه است. این ماده مانع اعمال صلاحیت سازمان نظام بر عملکرد مشاوران در چهارچوب قوانین و مقررات نیست.
ماده ۱۲- در خصوص سازوکار رسیدگی به تخلفات مشاوران مطابق ماده (۱۹) قانون تشکیل سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۲ اقدام میشود.
ماده ۱۳- وزارت علوم با همکاری سازمان نظام وزارت بهداشت و حوزه علمیه برنامههای نوآموزی و بازآموزی مستمر مشاوران را منطبق با پیشرفتهای علمی روز تدوین و با همکاری مراجع ذیصلاح صدور مجوز موضوع ماده (۴) این آییننامه اجرا میکند.
ماده ۱۴- تعرفه انواع خدمات پایه با لحاظ مؤلفه اثر بخشی مراکز و مشاوران با رویکرد ترویج مشاوره برای تحکیم خانواده و کاهش طلاق با رعایت بند (الف) ماده (۹) قانون احکام دائمی برنامههای توسعه کشور مصوب ۱۳۹۵ تعیین میشود.
ماده ۱۵- سازمان نظام موظف است با همکاری بهزیستی و وزارت ورزش و جوانان نظام رتبهبندی مشاوران ارائه دهنده خدمات پایه را در سه سطح پایه میانی و عالی در چهارچوب شاخصهای زیر طراحی و اجرا نماید.
۱- شایستگیهای تخصصی تحصیلات آموزشهای تخصصی و آثار علمی
۲- سابقه و تجربه حرفه ای سنوات فعالیت و ارزیابی عملکرد
۳- اعتبار حرفه ای و اخلاقی رضایت مندی مراجعان و سوابق انضباطی
تبصره ۱- نظام رتبهبندی موضوع این ماده مستقل از فرآیند صدور پروانه اشتغال مشاوران صرفاً ناظر بر فعالیت مشاوران در چهارچوب مراکز مشاوره ازدواج و خانواده و مبتنی بر فرایند زیر است.
۱- بارگذاری مدارک و مستندات مربوط به شاخصهای فوق از طریق زیرسامانه مرتبط در سامانه یکپارچه مراکز مشاوره ازدواج و خانواده توسط مشاوران.
۲- بررسی اولیه مدارک و در صورت نیاز دعوت از مشاور جهت مصاحبه حضوری یا ارائه توضیحات بیشتر توسط سازمان نظام
۳- بررسی مستندات و نتایج مصاحبه و محاسبه امتیاز نهایی و تعیین رتبه هر مشاور توسط کمیته فنی رتبهبندی متشکل از نمایندگان سازمان نظام بهزیستی و وزارت ورزش و جوانان
۴- درج نتیجه رتبهبندی در سامانه و برقراری امکان رؤیت آن توسط مشاور
۵- در صورت اعتراض به نتیجه رتبهبندی مشاور میتواند ظرف دو هفته نسبت به ثبت اعتراض در سامانه اقدام نماید کمیته تجدید نظر ظرف یک ماه به اعتراضات رسیدگی خواهد کرد.
تبصره ۲- رتبه مشاوران در اعتبار بخشی مراکز مشاوره ازدواج و خانواده موضوع پیوست شماره (۱) این آییننامه لحاظ میشود و مراکز مشاوره ازدواج و خانواده مکلفند مشخصات و رتبه مشاوران را اطلاع رسانی نمایند و در معرض دید مراجعان قرار دهند.
ماده ۱۶- وزارت علوم و وزارت بهداشت مطابق مواد (۳۵) و (۳۸) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب ۱۴۰۰ با اصلاحات بعدی با هدف ترویج الگوی صحیح همسرگزینی ترغیب به ازدواج به هنگام و پایدار و همچنین کاهش طلاق آموزش و مشاوره قبل و حسین ازدواج را برگزار مینمایند.
ماده ۱۷- وزارت ورزش و جوانان موظف است در راستای ترویج مشاوره ازدواج و خانواده نسبت به انجام تکالیف زیر با رعایت قوانین و مقررات مربوط و از محل اعتبارات مصوب مربوط اقدام و گزارش آن را به طور سالانه به دبیرخانه ستاد ارسال نماید.
۱- همکاری با سازمان تبلیغات اسلامی مطابق ماده (۳۷) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب ۱۴۰۰ با اصلاحات بعدی به منظور تسهیل امر ازدواج از طریق مؤسسات فرهنگی مساجد و روحانیون.
۲- همکاری با وزارت آموزش و پرورش در خصوص خدمات عمومی ارائه شده مندرج در بندهای (ب) (ت) و (پ) ماده (۳۳) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب ۱۴۰۰ با اصلاحات بعدی.
۳- بهره گیری از ظرفیت سازمانهای مردم نهاد فعال در حوزه ازدواج و خانواده جهت ترغیب خانوادهها به استفاده از خدمات مشاوره.
۴- برنامه ریزی و هماهنگی جهت اجرای برنامههای مشترک با سازمان اداری و استخدامی کشور از قبیل برگزاری کارگاههای حضوری یا مجازی لحاظ موضوعات مربوط به خانواده در آموزشهای عمومی کارکنان دولت و استفاده از ظرفیت مراکز مشاوره ازدواج و خانواده برای ارائه خدمات.
ماده ۱۸- معاونت بهزیستی وزارت ورزش و جوانان وزارت علوم و وزارت بهداشت مکلفند از محل منابع مصوب مربوط از قبیل بند (ج) ماده (۳۷) قانون احکام دائمی برنامههای توسعه کشور مصوب ۱۳۹۵ بند (ب) ماده (۷۶) برنامه و آییننامههای اجرایی ذیربط در قالب عقد قرارداد با سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران نسبت به ترویج الگوی صحیح همسرگزینی ترغیب به ازدواج به هنگام و پایدار و همچنین کاهش طلاق به منظور تحکیم نهاد خانواده و ترویج مشاوره قبل، حین و پس از ازدواج اقدام نمایند.
تبصره- سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران موظف است در چهارچوب ماده (۷۷) برنامه و با همکاری دستگاههای موضوع این ماده نسبت به تولید محتوای مرتبط اقدام نماید.
ماده ۱۹- دبیرخانه ستاد موظف است در راستای ترویج و تسهیل دسترسی به خدمات مشاوره پیشنهاد سازوکار وضع بیمه پایه خدمات مشاوران و مراکز مشاوره ازدواج و خانواده را به شورای عالی بیمه ارائه نماید.
ماده ۲۰- معاونت موظف است در چهارچوب ماده (۱۰۷) برنامه با رعایت قانون مدیریت دادهها و اطلاعات ملی مصوب ۱۴۰۱ معماری سکوی اختصاصی امور زنان و خانواده را به تصویب کارگروه تعامل پذیری دولت الکترونیکی برساند.
ماده ۲۱- از تاریخ لازم الاجرا شدن این آییننامه بند (۴) تصویبنامه شماره ۷۴۳۶۷ت ۶۱۱۸۱ه مورخ ۱۴۰۳/۵/۱۱ آییننامه اجرایی مشاوره نوهمسران در پنج سال اول زندگی مشترک موضوع تصویبنامه شماره ۱۷۲۲۴۳ ت ۵۶۱۱۲۳ مورخ ۱۴۰۲/۹/۲۰ و آییننامه ساماندهی و اعتبار بخشی مراکز مشاوره موضوع تصویبنامه شماره ۱۶۶۴۹۶ / ت ۴۷۶۷۵ه مورخ ۱۳۹۱/۸/۲۴ با اصلاحات بعدی لغو میشوند.
ماده ۲۲- نظارت بر حسن اجرای این آییننامه نامه بر عهده دبیرخانه ستاد است.
محمدرضا عارف – معاون اول رئیس جمهور