دیوان عدالت اداری: اعلام نظر مجدد گزینش در زمان انتقال و جابه‌جایی کارمندان فاقد مجوز قانونی است
رای شماره ۳۶۲۷۴ مورخ ۱۴۰۴/۰۴/۳۱ هیات عمومی دیوان عدالت اداری
ابطال بخشنامه آموزش‌وپرورش درخصوص معرفی کارکنان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان متقاضی جابجایی به هسته گزینش
شماره دادنامه: ۱۴۰۴۳۱۳۹۰۰۰۱۰۳۶۲۷۴
تاریخ دادنامه: ۱۴۰۴/۴/۳۱
شماره پرونده: ۰۲۰۸۰۰۶
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای محمدامین یعقوبی کلاچاهی
طرف شکایت: وزارت آموزش و پرورش
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند ۳ بخشنامه شماره ۷۰۰/۲۵۲ مورخ ۱۴۰۲/۶/۶ معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش
گردش کار:
شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند ۳ بخشنامه شماره ۷۰۰/۲۵۲ مورخ ۱۴۰۲/۶/۶ معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
“به استحضار می رساند متعاقب نامه شماره ۱۱۹۹۹ مورخ ۱۴۰۲/۲/۲۶ سازمان اداری استخدامی کشور که حسب آن بکارگیری کارکنان قراردادی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در مشاغل اداری و ادارات آموزشی آموزش و پرورش مشمول جا به جایی بین دستگاهی ندانسته و بلامانع اعلام شد ، معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش در اجرای بند (ج) تبصره ۲۰ ماده واحده قانون بودجه ۱۴۰۱، حسب بخشنامه شماره ۷۰۰/۲۵۲ مورخ ۱۴۰۲/۶/۶ ضوابط جا به جایی و انتقال دایم از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به ادارات آموزش و پرورش را تعیین و ابلاغ نمود.
حسب بند ۳ بخشنامه مورد اعتراض، جا به جایی و انتقال کارکنان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به ادارات آموزشی آموزش و پرورش منوط به تأیید هسته گزینش شده است این مقرره مغایر با قوانین موضوعه خارج از صلاحیّت قانونی وضع کننده است.
مطابق مقرّرات و ضوابط و قانون گزینش و رای وحدت رویه شماره ۱۹۱ مورخ ۱۳۷۵/۹/۱۰ هیات عمومی دیوان عدالت اداری، حدود صلاحیّت و اختیارات هسته های گزینش در حد تأیید صلاحیّت داوطلبان ورود به خدمت و تبدیل وضعیت استخدامی در وزارتخانه ها و سازمان ها و مؤسسات و شرکت های دولتی می باشد و انتقال یا عدم انتقال درون دستگاهی کارمند در حال اشتغال در هیچ قانونی متوقف بر تأیید هسته گزینش نیست و با وظایف و مسیولیت های قانونی مرجع مذکور مطابقتی ندارد. حتّی بند (ج) تبصره ۲۰ ماده واحده قانون بودجه ۱۴۰۱ که بخشنامه مورد اعتراض در راستای آن تصویب شده است، چنین تشریفاتی را وضع ننموده و انتقال و جابه جایی را منوط به تأیید صلاحیّت گزینش ندانسته است.
لذا بنا بر مراتب معروضه، نظر به این که بخشنامه مورد اعتراض مغایر با قوانین موضوعه و آرای سابق هیات عمومی دیوان عدالت اداری است و طرف شکایت، با گسترش حدود اختیارات و صلاحیّت خود اقدام به قانونگذاری نموده، ابطال بخشنامه مذکور از زمان تصویب مورد استدعاست.”
در پی اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر هیات عمومی دیوان عدالت اداری برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه ای که طی شماره ۱۳۲۹۲۹۷ مورخ ۱۴۰۴/۴/۲ ثبت دفتر اندیکاتور هیات عمومی شد به طور خلاصه اعلام کرده است که:
“دادخواست ابطال معطوف و منحصر به بند ۳ بخشنامه شماره ۷۰۰/۲۵۲ مورخ ۱۴۰۲/۶/۶ معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش است.”
متن مقرره مورد شکایت
” بخشنامه شماره ۷۰۰/۲۵۲ مورخ ۱۴۰۲/۶/۶ معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش
مدیرکل محترم آموزش و پرورش استان
با سلام و احترام؛
این بخشنامه در اجرای بند (ج) تبصره ۲۰ ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور و نظر به مجوّز سازمان اداری و استخدامی کشور به شماره نامه ۱۱۹۹۹ مورخ ۱۴۰۲/۲/۱۶ در خصوص جابه جایی و انتقال دایم کارکنان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان (از طریق FTP طرح و برنامه) ابلاغ می گردد. مقتضی است دستور فرمایید؛ با رعایت ضوابط و مقرّرات مربوط و موارد ذیل، اقدام لازم معمول گردد.
…………………….
۳- در صورت تأیید مدارک و نیاز به خدمات نامبردگان (حتّی المقدور در محدوده شهرستان محل سکونت) و همچنین اعلام آمادگی متقاضی، در خصوص معرفی آنان به هسته گزینش، انجام مصاحبه تخصّصی گروه آموزشی و ثبت اطّلاعات از طریق زیر سامانه انتقال و مأموریت در سامانه جامع منابع انسانی حداکثر تا تاریخ ۱۴۰۲/۶/۱۲ اقدام نمایند.
– بکارگیری در سایر شهرستان های استان در صورت نیاز به خدمات متقاضیان با ارایه تقاضای کتبی بلامانع است.
……………………..
– معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش”
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی، املاک و حمایت قضایی وزارت آموزش و پرورش به موجب لایحه شماره ۸۱۰/۱۲۸۵۴۴ مورخ ۱۴۰۳/۷/۴ توضیحاتی داده که خلاصه آن به قرار زیر است:
“۱- به موجب ماده ۸ و بند ۱۰ ماده ۹ قانون اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش مصوّب ۱۳۶۶/۱۱/۲۵، جذب و انتخاب افراد صالح به منظور تعلیم و تربیت دانش آموزان از طریق گزینش، بوده و وزارت آموزش و پرورش به گزینش و تربیت بهترین و کارآمدترین معلمان اقدام می نماید. همچنین برابر راهکار ۲۲-۶ از فصل هفتم سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با عنوان «هدف های عملیاتی و راهکارها» گزینش نیروهای آموزش و پرورش در سطوح مختلف براساس شایسته سالاری و پیشگامی آنان در ارزش های الهی و انسانی و معیارهای علمی، کارآمدی و باور به اهداف نظام تعلیم و تربیت رسمی مورد نظر سیستم آموزش و پرورش کشور می باشد.
۲- مطابق بندهای ماده ۶ قانون تشکیل شورای عالی آموزش و پرورش، تصویب مقرّرات و اصول لازم برای گزینش تخصّصی و تربیت و استخدام معلمان، بررسی و تصویب طرح های توسعه در مراحل و رشته های مختلف تحصیلی براساس احتیاجات نیروی انسانی با توجه به امکانات کشور، بر عهده شورای عالی آموزش و پرورش نهاده شده است. به عبارت دیگر شورای مزبور اختیار درج شرایط لازم مربوط به تربیت و استخدام معلمان وزارت آموزش و پرورش را دارد.
۳- در راستای اجرای تکالیف مندرج در اصول ۶۰ و ۱۳۸ قانون اساسی که صدور بخشنامه‌های اداری را در زمره مسیولیت های هر یک از وزرا قرار داده، مقام عالی وزارت آموزش و پرورش در حدود وظایف خویش و با اختیارات تجویزی از مواد مندرج در قانون اهداف و وظایف آموزش و پرورش، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، بند (ج) تبصره ۲۰ قانون بودجه سال ۱۴۰۱ دستورالعمل آن (بخشنامه شماره ۵۴۶۲۱ مورخ ۱۴۰۱/۷/۳۰ سازمان اداری و استخدامی کشور) قانون تشکیل شورای عالی آموزش و پرورش، بخشنامه شماره ۷۰۰/۲۵۲ مورخ ۱۴۰۲/۶/۶ را صادر نموده است. بنابراین اقدام مزبور با پشتوانه تقنینی، اجرای منصوص قانون و عدم تبعیض بین اشخاص با شرایط یکسان و توجه به مقرّرات مندرج در بندهای بعدی، صورت گرفته است.
۴- در بند ۳ بخشنامه موضوع ابطال، گزینش نیروهای انتقالی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به ادارات آموزش و پرورش مطمح نظر قرار گرفته است. مستند به مرقومه شماره ۱/۲۰۸ مورخ ۱۴۰۳/۲/۱۰ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، گزینش مزبور به صورت نسبی و تحت شرایطی صورت می گیرد. بدین نحو که در صورت عدم تغییر رسته نیروهای انتقالی از سازمان تعلیم و تربیت کودک به ادارات آموزش و پرورش، اخذ نظریه گزینش منتفی است. لذا منحصراً همکارانی مورد گزینش قرار می‌گیرند که مقارن با انتقال رسته آنان نیز تغییر یابد.
در این زمینه می توان به مقرّرات مربوط به «دستورالعمل تغییر رسته نیروهای خدماتی، اداری و مالی به آموزشی و فرهنگی و تغییر رشته شغلی کارکنان آموزشی و فرهنگی در سال ۱۴۰۴- ۱۴۰۳» مراجعه نمود برابر بند ۱۰ از قسمت (ب) در بخش شرایط و ضوابط دستورالعمل مزبور شرط موافقت نهایی با تغییر رسته یا رشته شغلی، رعایت بخشنامه شماره ۷۰۰/۲۳۲ تاریخ ۱۴۰۲/۵/۱۷، عدم نیاز به رسته شغلی فرد و نیاز به رسته مورد موافقت با در نظر گرفتن جنسیت (اعلام نظر توسط طرح و برنامه اداره کل)، موافقت کارگروه استان و قبولی در مصاحبه تخصّصی و مصاحبه عمومی (گزینش) اداره کل می باشد.
۵- مستند به ماده ۳۹ آیین نامه اجرایی قانون گزینش کشور، در صورتی که داوطلب، کلّیه مراحل گزینشی را قبلاً طی کرده باشد، در هنگام تمدید قرارداد یا تبدیل وضع استخدامی و موارد انتقال یا مأموریت به دستگاه های دیگر و … زمان طرح موضوع در هیات یا هسته برای احراز حال فعلی وی با رعایت ضوابط عمومی یا انتخاب اصلح، ملاک عمل در گزینش خواهد بود. با نگاهی اجمالی در ماده مزبور، مشخص خواهد شد که در موارد مأموریت یا انتقال کارکنان دستگاه های اجرایی که قبلاً با نظر موافق مورد تأیید گزینش قرار گرفته اند، گزینش مجدد آنان به منظور احراز حال ظاهر و فعلی، بلامانع می باشد. ضمن این که قید عبارت «داوطلب، کلّیه مراحل گزینشی را قبلاً طی کرده باشد» و «انتقال یا مأموریت» حاکی از این مطلب است که مقرره یاد شده، به کارمندان دولت دارای رابطه استخدامی نیز تسرّی داشته و صرفاً شامل نیروهای ورودی (داوطلبان استخدام) نمی‌باشد.
۶- برابر عموم و اطلاق تبصره یکم ماده ۲ آیین نامه اجرایی قانون گزینش کشور مصوّب ۱۳۷۷/۵/۲۵ هرگونه جذب، بکارگیری و پرداخت هرگونه وجه بدون رعایت مقرّرات گزینش غیرقانونی است. همچنین مطابق تبصره یک ماده ۱۶ قانون گزینش و ماده ۲ آیین نامه اجرایی قانون مذکور، انجام مراحل گزینش برای کلّیه متقاضیان خدمت دولتی اعم از رسمی، غیررسمی، پیمانی، قراردادی، روزمزدی و حق الزحمه ای و عناوین مشابه امری الزامی بوده و پرداخت هر گونه وجه به افرادی که گزینش نشده‌اند، ممنوع و غیرقانونی است. بنابراین هر گونه بکارگیری نیرو در دستگاه‌های دولتی منوط به اخذ مجوّز از مراجع ذی صلاح، تأمین اعتبار، صدور حکم یا انعقاد قرارداد به صورت مکتوب و توسط مقام صلاحیّت دار و نیز تأیید صلاحیّت فرد توسط هسته گزینش می‌باشد. با امعان نظر به بند ۲ از قسمت ایرادات شکلی راجع به شخصیت حقوقی و استقلال مالی و حقوقی سازمان ملّی تعلیم و تربیت کودک از آموزش و پرورش و نظر به این که سازمان مزبور به صورت مؤسسه دولتی تأسیس و به صورت هیات امنایی اداره می‌شود، لذا بکارگیری نیروهای سازمان مزبور در آموزش و پروش می بایست با اجتماع شرایط قانونی از جمله تأیید گزینش مربوطه معمول گردد.
با عنایت به موارد معنونه، نظر به فقدان منع قانونی در اختیارات این وزارت و عدم تخطّی از قوانین و مقرّرات، رد شکایت شاکی مورد تقاضاست.”
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۴/۴/۳۱ به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیات عمومی و هیات های تخصصی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
صلاحیت هسته‌های گزینش در قانون گزینش معلّمان و کارکنان آموزش و پرورش مصوب ۱۳۷۴/۶/۱۴ که با توجه به قانون تسرّی قانون فوق به کارکنان سایر وزارتخانه‌ها و سازمان ها و مؤسسات و شرکت های دولتی مصوب ۱۳۷۵/۲/۹ به کارکنان سایر دستگاه ها نیز تسرّی یافته، مشخص گردیده و در قانون مزبور حکمی مبنی بر لزوم اعلام نظر گزینش در زمان انتقال کارمندان پیش‌بینی نشده است و جابه‌جایی کارمندان در حال انتقال با فرض بقا صلاحیت احرازشده در مراحل قبلی اعم از بدو ورود یا تبدیل وضعیت، منوط به اعلام نظر گزینش نیست و با عنایت به مراتب فوق، بند ۳ بخشنامه شماره ۷۰۰/۲۵۲ مورخ ۱۴۰۲/۶/۶معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ صدور ابطال می‌شود. این رای براساس ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب ۱۴۰۲/۲/۱۰) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.
مهدی دربین
معاون قضایی دیوان عدالت اداری
